481
1951 Cenevre Sözleşmesi: Mültecilerin hukuki statüsü ve temel hakları hakkında detaylı bilgi. Sözleşmenin kapsamı, mülteci tanımı, haklar ve yükümlülükler.
1951 Cenevre Sözleşmesi: Mültecilerin Hukuki Statüsü
Başlangıç
Yüksek İmzacı Taraflar, Birleşmiş Milletler Antlaşması ve 10 Aralık 1948’de kabul edilen İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin, insanların ana hürriyetlerden ve insan haklarından, fark gözetmeksizin faydalanmaları ilkesini teyit ettiğini dikkate alarak, mültecilerin temel hürriyetleri ile insan haklarını mümkün olduğu kadar kapsamlı bir şekilde kullanmalarını sağlamaya çaba gösterdiklerini vurgulamışlardır. Birleşmiş Milletler, mültecilerin korunması konusunda uluslararası iş birliğinin önemini kabul ederek, bu sorunun devletler arasında bir gerginlik sebebi olmaması için elinden geleni yapma arzusunu ifade eder.
1. Bölüm: Genel Hükümler
Madde 1: Mülteci Tanımı
- Mülteci Kimdir?
- 1 Ocak 1951’den önceki olaylar sonucunda ve ırkı, dini, milliyeti, belli bir toplumsal gruba mensubiyeti veya siyasi düşünceleri nedeniyle zulme uğrayacağına dair haklı sebeplerle korktuğu için vatandaşı olduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan kişiler mülteci olarak kabul edilir.
- Birden Fazla Tabiiyeti Olan Kişiler
- Bir kişi, vatandaşlıklarından birinin korumasından yararlanamıyorsa, vatandaşı olduğu ülkelerden birinin korumasından mahrum sayılacaktır.
Madde 2: Mültecilerin Yükümlülükleri
- Mülteciler, bulundukları ülkenin yasalarına ve kamu düzenine uymakla yükümlüdür. Bu, mültecilerin toplum düzenine ve yasalara saygı göstermeleri gerektiği anlamına gelir.
Madde 3: Ayrımcılık Yasağı
- Taraf Devletler, mültecilere ırk, din veya geldikleri ülke bakımından ayrım yapmadan muamele edeceklerdir. Mültecilere adil ve eşit muamele yapılması sağlanacaktır.
Madde 4: Din ve Eğitim Özgürlüğü
- Mültecilerin dini vecibelerini yerine getirme ve çocuklarının dini eğitim hürriyetine saygı gösterilecektir. Taraf Devletler, mültecilere dini inançlarını özgürce yaşama hakkı tanıyacaktır.
Madde 5: Diğer Haklar
- Bu Sözleşme’nin hiçbir hükmü, bir Taraf Devlet tarafından mültecilere sağlanan diğer hakları ve çıkarları ihlal etmez. Taraf Devletler, mültecilere sağlanan hakları genişletebilirler.
Madde 6: Aynı Şartlarla Muamele
- Mülteciler, ülkelerinde üç yıl ikamet ettikten sonra mütekabiliyet şartından muaf olacaktır. Bu, mültecilerin diğer yabancılarla eşit muamele görmelerini sağlar.
Madde 7: Bireysel Statü
- Her mültecinin bireysel statüsü, daimi ikametgahının bulunduğu ülkenin yasalarına tabidir. Mültecinin önceden kazandığı haklara saygı gösterilecektir.
2. Bölüm: Hukuki Statü
Madde 8: Mülkiyet Hakları
- Taraf Devletler, mültecilere menkul ve gayrimenkul mülkiyet edinme haklarını tanıyacaktır. Bu, mültecilerin mal ve mülk sahibi olma hakkını korur.
Madde 9: Sınai Mülkiyet Hakları
- Mülteciler, sınai mülkiyet haklarının korunması konusunda vatandaşlara tanınan korumadan yararlanacaktır. Bu, mültecilerin buluş, ticari marka gibi haklarını korur.
Madde 10: Dernek ve Sendika Hakları
- Taraf Devletler, mültecilere dernek ve sendika kurma haklarını tanıyacaktır. Bu, mültecilerin sosyal ve mesleki örgütlenme haklarını güvence altına alır.
Madde 11: Hukuki Yardım
- Mülteciler, mahkemelere serbestçe başvurabilecek ve adli yardım alabilecektir. Bu, mültecilerin hukuki süreçlere erişimini kolaylaştırır.
Madde 12: Ücretli Meslekler
- Mülteciler, ücretli mesleklerde çalışmak bakımından en müsait muameleye tabi olacaktır. Taraf Devletler, mültecilerin iş bulma ve çalışma haklarını destekler.
Madde 13: Serbest Meslekler
- Mülteciler, serbest mesleklerde çalışmak için gerekli diplomalara sahip olduklarında, aynı şartlardaki yabancılarla aynı muameleyi görecektir. Bu, mültecilerin profesyonel kariyerlerine devam etmelerini sağlar.
3. Bölüm: Sosyal Durum
Madde 14: Vesika Usulü
- Mülteciler, genel dağıtım usullerinde vatandaşlar gibi muamele görecektir. Bu, mültecilerin temel ihtiyaçlarının karşılanmasını güvence altına alır.
Madde 15: Konut Edinme
- Taraf Devletler, mültecilere konut edinme konusunda en müsait muameleyi tanıyacaktır. Mülteciler, uygun konutlarda yaşama hakkına sahiptir.
Madde 16: Eğitim
- Mülteciler, temel eğitim konusunda vatandaşlara tanınan haklardan yararlanacaktır. Taraf Devletler, mültecilerin eğitim ihtiyaçlarını karşılamak için gerekli önlemleri alacaktır.
Madde 17: Sosyal Yardım
- Mülteciler, sosyal yardım ve iaşe konularında vatandaşlara tanınan haklardan yararlanacaktır. Bu, mültecilerin sosyal güvenlik ve yardım haklarını kapsar.
Madde 18: Sosyal Güvenlik
- Mülteciler, sosyal güvenlik haklarından vatandaşlar gibi yararlanacaktır. Bu, mültecilerin iş kazaları, hastalık, yaşlılık gibi durumlarda sosyal güvenlikten faydalanmalarını sağlar.
4. Bölüm: İdari Önlemler
Madde 19: İdari Yardım
- Mülteciler, yabancı bir ülkenin yetkililerinin yardımına ihtiyaç duyduklarında, bulundukları devletin makamlarından yardım alacaktır. Bu, mültecilerin idari işlemlerini kolaylaştırır.
Madde 20: Seyahat ve İkamet Özgürlüğü
- Taraf Devletler, mültecilere seyahat ve ikamet özgürlüğü tanıyacaktır. Mülteciler, ülkeler arasında seyahat edebilir ve istedikleri yerde ikamet edebilirler.
Madde 21: Kimlik Kartları
- Taraf Devletler, kimlik kartları düzenleyecektir. Mülteciler, kimlik kartları ile resmi işlemlerini gerçekleştirebilirler.
Madde 22: Seyahat Belgeleri
- Mülteciler, ulusal güvenlik sebepleri hariç, seyahat belgeleri alabilecektir. Bu, mültecilerin seyahat özgürlüğünü güvence altına alır.
Madde 23: Yasaya Aykırı Giriş
- Mülteciler, geçerli nedenlerini gecikmeden yetkili makamlara bildirdikleri sürece, yasadışı giriş veya bulunuşlarından dolayı cezalandırılmayacaktır. Bu, mültecilerin yasal statülerini korur.
Madde 24: Sınır Dışı Edilme
- Mülteciler, ulusal güvenlik veya kamu düzeni dışında sınır dışı edilemez. Bu, mültecilerin güvenliğini ve haklarını korur.
Madde 25: Geri Gönderme Yasağı
- Mülteciler, hayatı veya özgürlüğü tehdit altında olacakları ülkelere geri gönderilemez. Bu, mültecilerin korunmasını güvence altına alır.
Madde 26: Vatandaşlığa Kabul
- Taraf Devletler, mültecilerin vatandaşlığa kabulünü kolaylaştıracaktır. Bu, mültecilerin yeni bir vatandaşlık elde etmelerini sağlar.
5. Bölüm: Uygulamaya Yönelik Geçici Hükümler
Madde 27: İşbirliği
- Taraf Devletler, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği ile işbirliği yapacaktır. Bu, mültecilerin haklarının korunmasını destekler.
Madde 28: Çekinceler
- Taraf Devletler, belirli maddeler hakkında çekince koyabilir. Bu, Sözleşme’nin esnekliğini sağlar.
Madde 29: Yürürlüğe Giriş
- Sözleşme, altıncı onay veya taraf olma belgesinin kayıt tarihinden sonra yürürlüğe girecektir. Bu, Sözleşme’nin uygulanabilirliğini güvence altına alır.
Madde 30: Değişiklik Talepleri
- Taraf Devletler, Sözleşme’de değişiklik yapılmasını talep edebilir. Bu, Sözleşme’nin güncel ve geçerli kalmasını sağlar.
Madde 31: Bildirimler
- Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, taraf Devletlere gerekli bildirimleri yapacaktır. Bu, Sözleşme’nin uygulanmasını ve takibini kolaylaştırır.
6. Bölüm: Nihai Hükümler
Madde 32: Uyuşmazlıkların Çözümü
- Sözleşme’nin tefsiri veya uygulanması hakkında ortaya çıkan ve diğer yollardan halledilemeyen uyuşmazlıklar, Uluslararası Adalet Divanı’na sevk edilebilir.
Madde 33: İmzaya Açılma ve Onay
- Sözleşme, Cenevre’de 28 Temmuz 1951 tarihinde imzaya açılacaktır ve daha sonra Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’ne teslim edilecektir.
Madde 34: Yürürlüğe Giriş
- Bu Sözleşme, altıncı onay veya taraf olma belgesinin kayıt tarihini takip eden doksanıncı gün yürürlüğe girecektir.
Madde 35: Taraf Olmanın Sona Ermesi
- Her Devlet, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’ne göndereceği bir duyuru ile Sözleşmeye taraf olmaya son verebilir. Bu işlem, duyurunun alındığı tarihten bir yıl sonra geçerli olur.
Madde 36: Değişiklik Talepleri
- Her Devlet, Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri’ne göndereceği bir başvuru ile bu Sözleşme’de değişiklik yapılmasını talep edebilir. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu, bu talep hakkında tavsiyede bulunacaktır.
Madde 37: Bildirimler
- Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, üye devletlere ve ilgili taraflara gerekli bildirimleri yapacaktır.
Cetvel
Paragraf 1: Seyahat Belgesi
- Bu Sözleşme’nin 28. maddesinde belirtilen seyahat belgesi buraya ekli örneğe uygun olacaktır. Bu belge, en az iki dilde düzenlenecektir.
Paragraf 2: Çocukların Kaydedilmesi
- Çocuklar, anne ve babadan birinin seyahat belgesine kaydolunabilirler.
Paragraf 3: Harçlar
- Belgenin verilmesi için alınacak harçlar, ulusal pasaportlara uygulanan en düşük harçlardan fazla olmayacaktır.
Paragraf 4: Belgenin Geçerliliği
- Belge, mümkün olduğu kadar çok sayıda ülke için geçerli olacak şekilde verilecektir.
Paragraf 5: Geçerlilik Süresi
- Belgenin geçerlilik süresi, belgeyi veren makamın takdirine göre bir veya iki yıl olacaktır.
Paragraf 6: Yenileme ve Uzatma
- Belgenin yenilenmesi veya geçerlilik süresinin uzatılması, belge sahibi yasal ikametgahını diğer bir ülkeye nakletmediği sürece ve belgeyi veren makamın ülkesinde yasal olarak ikamet etmekte ise, onu veren makama aittir.
Paragraf 7: Geçerlilik Onayı
- Taraf Devletler işbu Sözleşme’nin 28. maddesi hükümleri gereğince verilen belgeleri geçerli sayacaklardır.
Paragraf 8: Vize Verme
- Belgeye sahip mültecilere, gitmek istedikleri ülkenin yetkili makamları vize verecektir.
Paragraf 9: Transit Vizeler
- Taraf Devletler, nihai olarak gidecekleri ülkenin vizesini almış olan mültecilere transit vizeleri vermeyi taahhüt ederler.
Paragraf 10: Harçlar
- Çıkış, giriş veya transit vizelerine uygulanacak harçlar, yabancı pasaportlara verilen vizelere uygulanan en düşük harçları geçmeyecektir.
Paragraf 11: Yerleşme Durumu
- Bir mültecinin kanuni ikametgahını değiştirip diğer bir Taraf Devletin ülkesinde yerleşmesi halinde, yeni bir belge verilmesi artık işbu ülkenin yetkili makamına ait olur.
Paragraf 12: Eski Belgenin İadesi
- Yeni bir belge veren makam, eski belgeyi geri alacak ve eski belgeyi veren ülkeye iade edecektir.
Paragraf 13: Giriş Hakkı
- Her Taraf Devlet, Sözleşme’ye göre düzenlenen bir seyahat belgesinin sahibinin, bu belgenin geçerlilik süresi içinde her zaman o ülkeye tekrar girmesine izin verecektir.
Paragraf 14: Geçerlilik Durumu
- İşbu Cetvel hükümleri, Taraf Devletlerin kendi topraklarında geçerli olan, girişler, transit geçişler, geçici ikamet, yerleşme ve çıkışlarla ilgili, yürürlükteki yasaları ve yönetmelikleri ihlal etmez.
Paragraf 15: Statü Belirleme
- Belgenin verilmesi veya belgeye konan kayıtlar, belge sahibinin statüsünü belirlemez veya ihlal etmez.
Paragraf 16: Himaye Talebi
- Bir belgenin verilmesi, sahibine, veren ülkenin diplomatik temsilcileri veya konsolosluk makamlarının himayesini talep etmek hakkını sağlamaz.
Ekler: Dilekçe Örnekleri
Örnek 1: İltica Talebi Dilekçesi
[Ad Soyad]
[Adres]
[Telefon Numarası]
[Email Adresi]
[Tarih]
[Yetkili Makamın Adı]
[Yetkili Makamın Adresi]
Konu: İltica Talebi
Sayın Yetkili,
Ben, [Ad Soyad], vatandaşı olduğum [Ülke Adı]’da [zulüm, şiddet, baskı, ayrımcılık vb.] nedeniyle güvenli bir şekilde yaşamam mümkün olmadığından dolayı, 1951 Cenevre Sözleşmesi kapsamında iltica talebinde bulunuyorum. Aşağıda durumumun detayları yer almaktadır:
[Durumunuzu detaylı bir şekilde açıklayın, yaşadığınız zulmü, tehditleri ve bunların sonuçlarını belirtin.]
Yukarıdaki nedenlerle, iltica talebimin değerlendirilmesini ve korunma statüsünün tarafıma verilmesini saygılarımla arz ederim.
Saygılarımla,
[İmza]
[Ad Soyad]
Örnek 2: Yeniden Değerlendirme Talebi Dilekçesi
[Ad Soyad]
[Adres]
[Telefon Numarası]
[Email Adresi]
[Tarih]
[Yetkili Makamın Adı]
[Yetkili Makamın Adresi]
Konu: Yeniden Değerlendirme Talebi
Sayın Yetkili,
Ben, [Ad Soyad], [başvurunuzun referans numarası] numaralı iltica başvurumun reddedilmesi kararına itiraz ediyor ve yeniden değerlendirilmesini talep ediyorum. Aşağıda duruma ilişkin detaylar ve itiraz nedenlerim yer almaktadır:
[Başvurunuzun neden reddedildiğini ve itiraz nedenlerinizi detaylı bir şekilde açıklayın.]
Bu nedenlerle, başvurumun yeniden değerlendirilmesini ve tarafıma gerekli korumanın sağlanmasını saygılarımla arz ederim.
Saygılarımla,
[İmza]
[Ad Soyad]
Telif Uyarısı
Bu sitede yayımlanan makaleler, sitemize ait olup izinsiz kullanılamaz, çoğaltılamaz, kaynak gösterilmeden yayımlanamaz. Ayrıca hukuki sorumluluk içermez, bu bilgileri kullanarak yapacağınız işlerden doğacak sonuçlardan sorumluluk kabul edilmemektedir. Hukuki mağduriyet yaşamamanız için bir hukuk bürosuna veya bizlere ulaşınız.
Etiketler
#Mülteci, #CenevreSözleşmesi, #İltica, #UluslararasıHukuk, #İnsanHakları, #SığınmaHakkı
Kaynaklar
