Uluslararası Göç Örgütü’ne (IOM) göre, Haiti’de şiddet ve istikrarsızlık nedeniyle yerinden edilen kişi sayısı bugüne kadarki en yüksek seviyeye ulaşarak 1.4 milyonu aştı. Bu rakam, 2024 yılı sonundan bu yana yaşanan yüzde 36’lık artışla ülke tarihinde kaydedilen en yüksek iç göç dalgasını temsil ediyor.
Krizin etkilerinin başkent Port-au-Prince’in çok ötesine yayıldı. Yerinden edilen kişilerin neredeyse üçte ikisi (%64) başkent dışındaki bölgelerinde kayıtlara geçti. Bu bölgeler, ülkenin tarımsal faaliyetlerinin kalbi olarak biliniyor ve şiddetin buraya sıçraması, gıda güvenliği üzerinde ek bir tehdit oluşturuyor. Mevcut kamplar aşırı kalabalık ve temel hizmetlerden yoksun durumda. Kendiliğinden oluşan kamp sayısı ise Aralık ayından bu yana 142’den 238’e yükseldi.
EN BÜYÜK YÜK YEREL HALKIN OMUZUNDA
Yerinden edilmiş nüfusun yaklaşık %85’ine ev sahipliği yapan yerel topluluklar, sınırlı kaynaklar üzerindeki artan baskıya rağmen krizin en ağır yükünü taşıyor. Çatışmadan en çok etkilenen ve yerinden edilmiş kişilerin yarısından fazlasını oluşturan kadınlar ve çocuklar için durum daha da vahim. Birçok aile, çocuklarını korumak için onları daha güvenli bölgelerdeki akrabalarının yanına gönderiyorlar.
AÇLIK VE SAĞLIK SİSTEMİ ÇÖKTÜ
Yerinden edilme krizi, ülkeyi saran derin bir insani krizle iç içe geçmiş durumda. Dünya Gıda Programı (WFP), Haiti nüfusunun %51’ine tekabül eden 5.7 milyon insanın akut açlık yaşadığını ve 1.2 milyondan fazla çocuğun yetersiz beslenme riski altında olduğunu duyurdu. İnsani yardım kuruluşu Concern Worldwide ise açlık çeken nüfus oranının son yedi yılda hızla arttığına dikkat çekiyor.
Sağlık sistemi ise neredeyse çökmüş vaziyette. Ülke genelinde sağlık tesislerinin sadece %40’ı fonksiyonel durumda ve nüfusun %45’i temiz içme suyuna erişemiyor. Bu koşullar, 2022’de yeniden baş gösteren kolera salgınını daha da körüklüyor.
SİYASİ İSTİKRAR VE KİTLESEL PROTESTOLAR
Haiti’nin mevcut kaosu, 2018’de Venezuella’nın petrol ihracatını durdurması ve ardından gelen yakıt sıkıntıları ve kitlesel protestolarla tetiklendi. 2021’de Devlet Başkanı Jovenel Moïse’nin suikaste uğraması ise ülkeyi derin bir siyasi boşluğa sürükledi ve silahlı grupların gücünün önünü açtı. Nisan 2025’te kurulan geçiş hükümeti, güvenliği sağlama ve 2026’ya kadar seçimleri düzenleme sözü vermiş olsa da, şu ana kadar somut bir ilerleme kaydedilemedi.
Kenya öncülüğündeki Çok Uluslu Güvenlik Destek Misyonu (MSS) personel ve finansman yetersizliği nedeniyle etkili bir operasyon yürütmekte zorlanıyor. Geçiş hükümeti, misyonun daha istikrarlı bir fonlamaya kavuşması için bir BM barış gücüne dönüştürülmesi çağrısında bulundu.
