Almanya’da mülteci statüsünde bulunan veya farklı yollarla oturum izni almayı planlayanlar için güncel yasal düzenlemeler ve fırsatlar var. Bu yasal düzenlemeler için en önemli tarih 29 Mart 2023 tarihinden önce ülkeye giriş yapmak.
Çalışma, aile birleşimi, çocuklar ve gençler üzerinden oturum alma şartlarıyla ilgili detaylar, İkamet Yasası ve Nitelikli Göç Yasası’nda yer alan maddelere dayanıyor.
ÇALIŞMA YOLUYLA OTURUM
Almanya’da çalışarak oturum almak isteyenler, 18 Kasım 2023 tarihli Nitelikli Göç Yasası ve İkamet Yasası’ndaki 18a, 18b, 19c şartlarını karşılamak zorunda. 29 Mart 2023’ten önce gelen, mesleki yeterliliği olan, dil bilen ve sabıka kaydı temiz kişiler öncelikli kabul ediliyor.
Süresiz iş sözleşmesi ve sosyal yardımlardan bağımsız olmak yeterli değil; entegrasyon seviyesi, yasal statü ve mesleki deneyim de değerlendirmeye giriyor.
En önemli şart, 29 Mart 2023’ten önce ülkeye giriş yapmış ve Almanya’dan ayrılmadan kalmaya devam etmek. İltica başvurusu yapanlar için giriş tarihi, parmak izi verilen gün olarak kabul ediliyor. Lisans ve yüksek lisans mezunları genellikle 18b kapsamında değerlendirilirken, ön lisans, meslek lisesi, ustalık veya kalfalık belgesi olanlar 18a’dan, son 5 yılda farklı bir alanda en az 2 yıl sigortalı çalışanlar ise 19c’den yararlanabiliyor
Öğretmenlik mezunu ve Türkiye’de ofis tecrübesi olan biri, bu meslek üzerinden 19c’ye başvurup oturum alabilir. Çalışma temelli oturum için süresiz iş sözleşmesi veya sosyal yardımsız geçim yeterli değildir. Yetkililer, yasal ikamet süresi, mesleki yeterlilik, dil becerisi ve suç kaydını da değerlendirir.
AİLE VE ÇOCUKLAR ÜZERİNDEN OTURUM
Mülteci statüsündekilere fırsatlar bununla sınırlı değil. İkamet Yasası’nın § 25a ve § 25b maddeleri, özellikle çocuklu aileler ve gençler için imkanlar sunuyor.
Gençler İçin Oturum Hakkı (§ 25a): Almanya’da en az 3 yıl kesintisiz yaşayan ve son 12 ayını Duldung statüsünde geçiren 14-26 yaş arası gençler, B1 düzeyinde Almanca bilgisi ve entegrasyon şartlarını (Leben in Deutschland) yerine getirdiklerinde oturum izni alabiliyor.
18-26 yaş arasındaki gençler, oturumlarını bağımsız şekilde alabileceklerinden ebeveyn veya reşit olmayan kardeşlerle aile birleşimi yapma hakkına sahip. 14-18 yaş aralığındaki gençlerde ise aile birleşimi ebeveynlerle ve reşit olmayan kardeşlerle sınırlı.
Çocuklu Aileler İçin Oturum Hakkı (§ 25b): Almanya’da en az 4 yıl kesintisiz yaşayan ve son 1 yılını Duldung statüsünde geçiren aileler, küçük çocukları üzerinden oturum başvurusunda bulunabiliyor. Çocuğun düzenli eğitim alması, ebeveynlerin dil becerileri ve sabıka kaydının olmaması başvuru için önemli kriterler arasında.
6 YIL KOŞULU – ÇOCUKSUZ EBEVEYNLER VE BEKÂRLAR
Bazı durumlarda, çocuk sahibi olmayan yetişkinler de § 25b maddesiyle oturum izni alır. Bu durum, Almanya’da en az 6 yıl kesintisiz bulunmayı ve son 12 ayı Duldung statüsünde geçirmiş olmayı gerektirir. Kişinin topluma uyumu, sabıka kaydının olmaması, sosyal yardımlara başvurmaksızın geçimini sağlayabilmesi önemli. Çocuksuz evli çiftler veya bekâr bireyler, bu alt koşulu yerine getirdiklerinde oturum ve çalışma izni almak için ilgili makamlara başvurabilirler.
GENÇLER, YETİŞKİNLER İÇİN DÜZENLEMELER VE § 104C
Bu madde, 31 Ekim 2022’den önce Almanya’ya giren ve son 1 yıldır Duldung statüsünde olanlara ek haklar tanır. 27 yaş altı gençler, 31 Ekim 2019’dan önce gelip 3 yıl kesintisiz kaldığında oturum ve çalışma izni alabilir. Entegrasyonu iyi, sabıka kaydı temiz ve geçimini sağlayanlar bu haktan yararlanır.
31 Ekim 2017’den önce gelen ve 5 yıl kesintisiz ikamet eden yetişkinler oturum izni alabilir. Son 1 yıldır Duldung statüsünde olmak, sosyal yardıma ihtiyaç duymamak ve suç işlememek şarttır.
HÄRTEFALL KOMİSYONU VE ÖZEL BAŞVURU
Deport aşamasına gelmiş ve tüm hukuki yolları tükenmiş kişiler için Almanya’da Härtefallkommission (Zor Durum Komisyonu) mekanizması bulunuyor. Komisyon, kişinin entegrasyon seviyesi, gönüllü faaliyetlere katılımı ve dava sürecini değerlendirerek, İkamet Yasası’nın § 23a maddesi kapsamında oturum izni verilmesi yönünde tavsiyede bulunabiliyor.
Bunun bir örneği geçtiğimiz günlerde Saksonya eyaletinde yaşandı. İçişleri Bakanlığı, geçtiğimiz yıl Zor Durum Komisyonu’nun tavsiyesiyle, sınır dışı edilmesi planlanan Mülteci statüsündeki 23 kişiye oturma izni vererek yeni bir fırsat sundu.
SAVAŞ VE GEÇİCİ KORUMA (§ 24a)
Savaş mağdurlarına tanınan geçici koruma statüsü, özellikle Ukrayna-Rusya savaşı örneğinde görüldüğü gibi, Almanya’da kısa süreli oturum hakkı sağlıyor. Ancak bu statü uzun vadeli bir güvence sunmuyor.
Dolayısıyla, ülkede kalarak oturum izni almayı hedefleyenler için çalışmaya veya mesleki eğitim düzenlemelerine geçiş sağlamak (örneğin, 18a, 18b, 19c gibi nitelikli göç maddelerine yönelmek) daha kalıcı bir çözüm.
AUSBILDUNG VE DUAL-STUDIUM
Almanya, mültecilere iltica başvurusundan 9 ay sonra çalışma ve Ausbildung izni verir. Yabancılar Dairesi izin verdikten sonra, mahkeme deport sürecini başlatsa bile Ausbildung süresince sınır dışı edilmemek mümkündür.
Kişi, eğitimi tamamladıktan sonra mesleği üzerinden kalıcı oturum ve çalışma izni alır. Dual-Studium mezunları da mezuniyetle birlikte oturum hakkı kazanır.
EVLİLİK YOLUYLA OTURUM (§ 30-31)
Mülteci statüsündeki birçok kişinin merak ettiği bir diğer konu ise evlilik yoluyla oturum alma. Bu durumda, mülteci ile evlenecek kişi düzenli bir işte çalışmalı, yeterli maaş kazanmalı ve sosyal yardım almadan iki kişinin giderlerini karşılamalıdır.
Eğer eş veya partner, kendisi de işsiz ya da sosyal yardım alıyorsa, evlilik üzerinden oturum verme ihtimali beklenmesi mümkün değil. Ayrıca, bazı Yabancılar Daireleri kişiyi ülkesine gönderip oradan aile birleşimi vizesiyle dönmesini talep edebilir. Bu uygulama, Almanya’da kalma hakkını doğrudan evlilikle kazanmamak adına yaygın bir yol.
Oturum izni almayı isteyenler için yasal gerekliliklere uyun. Çalışma veya diğer yollarla oturum başvurusu yapacaksanız, ilgili yönetmelikleri inceleyin. Kritik adımlar atmadan önce bir avukata danışın. Yetkili danışma merkezleriyle görüşün. Güncel resmi bilgileri mutlaka kontrol edin. Hukuki durumunuzu netleştirmek için profesyonel yardım alın.
