Avrupa Birliği (AB), üye devletler arasında serbest dolaşım ve ekonomik işbirliğini teşvik eden bir entegrasyon projesidir. Bu yazıda, AB’nin yapısı, Dublin 3 anlaşması, Schengen Bölgesi, Lizbon Antlaşması ve Ankara Anlaşması gibi önemli hukuki düzenlemeler ele alınacaktır. Ayrıca, AB vatandaşlarının ve üçüncü ülke vatandaşlarının serbest dolaşım hakları üzerinde durulacaktır. AB’nin adalet sistemi ve üye ülkeler arasındaki hukuki işbirliği de kapsamlı bir şekilde incelenecektir.
Avrupa Birliği ve Hukuki Yapısı
Avrupa Birliği (AB), 28 üye devletten oluşan bir uluslararası organizasyondur. AB yasası, Avrupa Birliği Antlaşması (ABA) ve Avrupa Birliği’nin İşleyişi Hakkında Antlaşma (ABİHA) gibi antlaşmalardan ve ikincil AB mevzuatından oluşur. Antlaşmalar, AB üye ülkeleri tarafından kabul edilen temel yasalar olarak kabul edilirken, AB tüzükleri, yönetmelikleri ve kararları ise antlaşmalar uyarınca yetkili AB kurumları tarafından kabul edilen ikincil mevzuatı oluşturur.
AB, 1950’lerde enerji, güvenlik ve serbest ticaret alanlarında faaliyet gösteren üç uluslararası kuruluşun birleşmesiyle kurulmuştur. Bu kuruluşlar, Avrupa Toplulukları adı altında bir araya gelmiş ve AB’nin temellerini atmıştır. AB’nin temel amacı, ürün, sermaye, insan ve hizmetlerin serbest dolaşımı yoluyla ekonomik kalkınmayı teşvik etmektir.
Kişilerin Serbest Dolaşımı
AB’nin önemli unsurlarından biri, kişilerin serbest dolaşımıdır. 1968 yılında kabul edilen ilk tüzük, işçilerin serbest dolaşımını ve aile fertlerini de yanlarında getirme hakkını tanımıştır. Bu tüzük, sosyal güvenlik hakları, sosyal yardım ve sağlık hizmetleri gibi konularda kapsamlı bir mevzuat geliştirmiştir. AB vatandaşları için geliştirilen bu yasalar, AB üyesi olmayan vatandaşlar için de geçerlidir.
Avrupa Ekonomik Alanı (AEA) ve İsviçre
AB üyesi olmayan İzlanda, Liechtenstein ve Norveç gibi Avrupa Ekonomik Alanı (AEA) ülkeleri vatandaşları, AB vatandaşlarıyla aynı serbest dolaşım haklarına sahiptir. Benzer şekilde, İsviçre vatandaşları da AB içinde dolaşım ve yerleşme hakkına sahiptir. Bu ülkeler, Avrupa Serbest Ticaret Birliği (ASTB) üyesi olup, serbest ticaret ve ekonomik bütünleşmeyi destekleyen hükümetler arası bir kuruluştur.
Türk Vatandaşları ve Ankara Anlaşması
Türk vatandaşları, 1963 yılında imzalanan ve 1970 yılında kabul edilen Ankara Anlaşması Ek Protokolü kapsamında belirli ayrıcalıklardan faydalanmaktadırlar. Bu vatandaşlar, AB ülkelerinde çalışma ve yerleşme hakkına sahip olup, bu ülkelerden çıkarılma durumuna karşı koruma altındadırlar. Ayrıca, standstill kuralı sayesinde, ev sahibi ülkede mevcut olan sınırlamalardan başka sınırlamalara tabi olmamaktadırlar.
Schengen Anlaşması ve Lizbon Antlaşması
1985 yılında imzalanan Schengen Anlaşması, katılımcı AB üye ülkelerinin iç sınır kontrollerini ortadan kaldırmıştır. 1995 yılında yürürlüğe giren bu sistem, AB yasal düzeninin bir parçası haline gelmiştir. 2004 yılında ise Frontex adı verilen AB ajansı, Avrupa Birliği’nin dış sınırlarının yönetiminde üye ülkelere yardımcı olmak amacıyla kurulmuştur.
Lizbon Antlaşması, 2009 yılında yürürlüğe girmiş olup, AB’nin göç ve sığınma politikalarında yetkinliğini genişletmiştir. Bu antlaşma, üçüncü ülke vatandaşlarının entegrasyonu ve sınır yönetimi konularında AB’ye yeni yetkiler kazandırmıştır.
Avrupa Birliği Adalet Divanı (ABAD)
AB, Lizbon Antlaşması ile birlikte Avrupa Adalet Divanı (AAD) olarak bilinen mahkemesini Avrupa Birliği Adalet Divanı (ABAD) olarak yeniden adlandırmıştır. ABAD, AB kanunlarının geçerliliği, AB kurumlarının hukuka uygun hareket etmeme durumu ve AB üye ülkelerinin AB yasalarını ihlal etmesi gibi konularda karar verme yetkisine sahiptir. Ayrıca, ABAD, AB hukukunun doğru ve tek tip şekilde uygulanmasını sağlama konusunda münhasır yetkiye sahiptir.
Uyarı
Bu sitede yayımlanan makaleler, sitemize ait olup izinsiz kullanılamaz, çoğaltılamaz, kaynak gösterilmeden yayımlanamaz.
Ayrıca hukuki sorumluluk içermez, bu bilgileri kullanarak yapacağınız işlerden doğacak sonuçlardan sorumluluk kabul edilmemektedir. Hukuki mağduriyet yaşamamanız için bir hukuk bürosuna veya bizlere ulaşınız.
