Almanya’da “Dublin kapsamındaki mültecilere” yönelik sosyal desteklerin kesilmesini öngören yeni düzenleme, uygulama aşamasında ciddi sorunlarla karşılaşıyor. Koalisyon hükümetinin geçen yıl onayladığı yasa, Avrupa’da ilk sığınma başvurusu yapılan ülkeye geri gönderilmesi gereken kişilerin yardımlarını büyük ölçüde kısıtlıyor. Ancak eyaletler, yasanın anayasal ve Avrupa hukukuyla uyumluluğunu sorgularken, merkezi veri toplama mekanizmasının eksikliği de dikkat çekiyor.
Baden-Baden’deki Türk Kadınlar
Ocak ayında Baden-Baden Belediyesi, Avusturya üzerinden Almanya’ya giren iki Türk kadının konut ve maddi desteklerini aniden keserek üç gün içinde kamusal barınma merkezini terk etmelerini talep etti. Kapı kilitleri değiştirilen kadınlar, Hırvatistan’da sığınma prosedürlerini tamamlamaları gerektiği gerekçesiyle desteksiz bırakıldı. Bu uygulama, beş aydır yürürlükte olan ve “Dublin prosedürü” kapsamındaki kişilere yalnızca iki haftalık acil yardım sağlanmasını öngören yeni yasanın tipik bir örneği olarak kayıtlara geçti.
31 Ekim 2024’te yürürlüğe giren düzenlemeye göre, başka bir AB ülkesine geri gönderilmesi mümkün olan mültecilerin sosyal hakları büyük ölçüde askıya alınıyor. Sadece “olağanüstü durumlarda” 14 günü aşmayacak şekilde ayni yardım yapılabiliyor. Ancak ARD’nin haberine göre, bu kuralın eyaletlerde pratikte tutarsız şekilde uygulandığını ortaya koyuyor.
Yasal Çelişkiler ve Eyaletlerin Tutumu
Federal İçişleri Bakanlığı’nın Şubat ayında Hamburg’a gönderdiği resmi yazıda, “AB ülkeleri arasındaki karmaşık iş birliği nedeniyle iki haftalık sürenin gerçekçi olmadığı” kabul ediliyor. Buna rağmen, koalisyon partileri (SPD, CDU/CSU) yeni kısıtlamaları tartışıyor. Öte yandan Rheinland-Pfalz, Bremen ve Kuzey Ren-Vestfalya gibi eyaletler, anayasal ve insani gerekçelerle desteklerin kesilmesini engelleyen talimatlar yayınladı. Yerel mahkemeler de benzer gerekçelerle pek çok kararı iptal etti.
Beş ayın sonunda kaç kişinin desteklerden tamamen mahrum bırakıldığına dair net bir veri bulunmuyor. Sekiz eyalet (Baden-Württemberg, Bavyera, Berlin vb.) istatistik tutmadığını açıklarken, Hamburg 21 vaka bildirdi. Hessen’de 250, Rheinland-Pfalz’da ise 175 kişi bu kapsamda değerlendirildi, ancak çoğuna “geçiş yardımı” adı altında uzun süreli destek sağlandı. Federal Hükümet, “veri toplama çalışmalarının henüz tamamlanmadığını” ifade ediyor.
Eleştiriler ve Siyasi Tepkiler
Solingen’de 2024’te yaşanan saldırı sonrası gündeme gelen yasa değişikliği, “Dublin mültecilerinin hızlı geri gönderilmesi” amacını taşıyordu. Ancak uygulamadaki belirsizlikler, hükümetin başlangıçtaki iddialarını sorgulatıyor. Federal İçişleri Bakanlığı sözcüsü, “Eyaletler yasayı kendi sorumluluklarında uyguluyor” açıklamasıyla yetindi.
ARD’nin haberinde yasanın hukuki ve insani açıdan tartışmalı uygulamaları gözler önüne seriliyor. Eyaletlerin çoğu, anayasal sınırları aşmamak için “esnek” yöntemlere başvururken, merkezi hükümetin veri eksikliği ise politikaların etkinliğini ölçmeyi imkansız kılıyor.
