Lübnan hükümeti, ülkedeki 1,5 milyonu aşkın Suriyeli sığınmacının yaklaşık üçte birini “gönüllü dönüş” programıyla ülkelerine geri göndermeyi planlıyor. Taslağı tamamlanan plan, aile başına kişi sayısına göre 100 ABD doları nakit teşvik ve otobüsle toplu taşıma imkanı içeriyor. Taslağın önümüzdeki günlerde Bakanlar Kurulu’na sunulması bekleniyor.
Plan, dönüşünü resmi kayda aldıranlara sınırda kaçak ikamet cezalarının affı ve ülkeye geri dönmeme taahhüdü karşılığında tek seferlik ödemeler öngörüyor. Dönüş tarihini kendisi belirleyip kendi imkanıyla dönenler de aynı tutarı alabilecek. İçişleri yetkilileri, iki koridor oluşturulduğunu, ilk konvoyların yaz bitmeden yola çıkmasının hedeflendiğini açıkladı.
Lübnan’ın tarihi ekonomik krizi dokuzuncu yılına girerken, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) yalnızca %15 oranında fonlanabildi. Gıda ve sağlık yardımlarında kesintiler sürüyor. Kuruma göre 8 Aralık 2024’ten bu yana 176 bin 186 Suriyeli Lübnan’dan ayrıldı, ancak aynı dönemde Suriye’deki çatışmalar nedeniyle on binlerce yeni kişi kuzeye kaçtı.
Amnesty International ve Human Rights Watch, Suriye’de keyfî gözaltı ve işkence riskinin sürdüğünü hatırlatarak, güvenli, ve gönüllü şartlarının henüz oluşmadığını savunuyor. Örgütler, Lübnan güvenlik güçlerinin geçtiğimiz yıllarda belgesiz Suriyelileri sınır dışı ettiği vakalara da işaret ediyor.
Beyrut yönetimi ise “Suriyedeki yönetim değişikliği sonrası toplumsal normalleşmenin hızlandığı” görüşünde. Mali teşvikin bağımsız bağışçılardan ve uluslararası ortak fonlardan karşılanacağı ve programın başarısının uluslararası destek ve Suriye’deki güvenlik durumuna bağlı olduğu kaydediliyor. Bölgesel diplomatik kaynaklar, Avrupa Birliği’nin Lübnan’a yönelik bir milyar €’luk göç yönetimi paketini de yakından izliyor.
