İngiltere’de yabancı uyruklulara yapılan sosyal yardım ödemelerinin son üç yılda neredeyse iki katına çıkarak aylık 941 milyon sterline ulaştığı resmi verilerle ortaya çıktı. Çalışma ve Emeklilik Bakanlığı’nın (DWP) Bilgi Edinme Özgürlüğü kapsamında ortaya koyduğu rakamlar, Mart 2025’te dağıtılan toplam 6.05 milyar sterlinlik Evrensel Kredi (Universal Credit) bütçesinin %15.5’inin İngiltere veya İrlanda vatandaşı olmayan kişilere gittiğini gösteriyor. Bu oran, Mart 2022’deki 461 milyon sterlin (%8.2) seviyesinden kayda değer bir sıçramaya işaret ediyor.
Artışın temel nedenleri arasında, 2023’te 906 binle rekor kıran net göç dalgası ve mülteci statüsü kazananların sayısındaki keskin yükseliş gösteriliyor. 2021-2024 döneminde iltica başvurusu kabul edilen 400 bin kişi, otomatik olarak sosyal yardım hakkı elde etti. Konu, ülkedeki sert kemer sıkma politikaları gölgesinde siyasi gerilimi tırmandırıyor.
TEPKİLER VE REFORM ÇAĞRILARI
Eski Sağlık Bakanı Neil O’Brien, “Yumuşak karnımız sistematik olarak sömürülüyor” uyarısında bulunarak, “İngiltere’ye ulaşan herkesin kalacağını bilmesi, yeni göç dalgalarını tetikliyor” ifadelerini kullandı. İşçi Partisi Milletvekili Graham Stringer ise engellilik ödenekleri ve kış yardımlarında kesintiler gündemdeyken bu harcamanın savunulamaz olduğunu vurguladı.
Başbakan Yardımcısı Angela Rayner’ın sızdırılan bir memorandumu, 2020’lerin başında gelen göçmenlerin sınırsız oturum izni alarak kalıcı yardım hakları elde ettiğine dikkat çekti. Rayner, Hazine Bakanı Rachel Reeves’e NHS ek ücretlerinin artırılması ve emeklilik kurallarının sıkılaştırılmasını önerdi.
STARMER’IN RADİKAL ÖNLEMLERİ
Başbakan Keir Starmer, krizle mücadele için kapsamlı bir reform paketi açıkladı. Buna göre yerleşik statü süresi 5 yıldan 10 yıla çıkarılacak. Ekonomiye “olağanüstü katkı” sağlayan yüksek vasıflı göçmenler bu yasadan istisna tutulacak. Bakım sektörü vizesi 2025 sonunda askıya alınacak; mevcut vizeler 2028’e kadar uzatılabilecek. Tüm bağımlılar (eş/çocuk) için zorunlu temel İngilizce şartı getirilecek.
Bir hükümet sözcüsü, “Kontrolsüzce büyüyen bir yardım sistemini devraldık. Temmuz 2024’ten bu yana Britanya Adaları dışındakilere yapılan ödemelerin oranını düşürdük” açıklamasını yaptı. Sözcü, mülteciler ve yabancı uyrukluların ancak İçişleri Bakanlığı’nın onayı ve katı kriterleri geçtikten sonra yardım alabildiğinin altını çizdi.
İngiltere, sosyal yardımlara erişimde Batı Avrupa’nın en kısa ikamet şartını uyguluyor. Almanya ve Fransa’da ise göçmenlerin yardım alabilmesi için en az 2 yıl yasal ikamet zorunluluğu bulunuyor. Uzmanlar, artan göçmen nüfusunun sağlık ve refah sisteminde 70 milyar sterlinlik ek yük oluşturduğuna işaret ediyor. Hükümetin açıkladığı yeni kısıtlamalarla 400 bin kişinin engellilik ödeneğinden mahrum kalacağı tahmin ediliyor.
