Kanun Hükmünde Kararnameler (KHK) Türkiye’nin yakın geçmişinde büyük bir travmaya neden olmuş, binlerce insanı mağdur etmiştir. KHK ile işinden olan, özgürlüğünden mahrum bırakılan ve zulme uğrayan birçok kişi, muhakemeye malik her akıl, vicdan sahibi her hasis yürek, temel haklarının hiçe sayıldığını iliklerine kadar hissetmiştir. Bu yazıda, KHK mağdurlarının yaşadığı haksızlıklar ile medeni bir hukuk devletinde bu tür uygulamalara karşı temel hukuki ilkeleri inceleyeceğiz.
1. Kanunun Geriye Yürümezliği İlkesi
Bir hukuk devletinde temel ilkelerden biri, kanunların geriye doğru işletilemeyeceğidir. Anayasa’nın 38. maddesi de bu ilkeyi açıkça ortaya koymaktadır: “Kimse, işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılamaz.” Ancak KHK uygulamaları ile insanlar geçmişte işledikleri ya da işlemedikleri suçlar nedeniyle, hiçbir yargı kararı olmaksızın suçlu ilan edildiler. Bu durum, kanunun geriye yürümezliği ilkesini açıkça ihlal etmektedir.
2. Adalette Eşitlik İlkesi
Adaletin temel ilkelerinden biri, herkesin yasa önünde eşit olmasıdır. Ancak KHK mağdurları, herhangi bir hukuki dayanak olmaksızın sadece belli gruplara üye oldukları ya da belirli düşünceleri savundukları için cezalandırıldılar. Yüz binlerce insanın bir anda işini kaybetmesi, seyahat özgürlüğünün kısıtlanması ve adaletsiz bir şekilde yargılanmadan suçlu ilan edilmeleri, bu ilkenin çiğnendiğinin en açık göstergesidir.
3. Suçun Şahsiliği ve Ölçülülük İlkesi
Hukuk devletlerinde suçun şahsiliği ilkesi, bir kişinin yalnızca kendi fiillerinden dolayı sorumlu tutulabileceğini ifade eder. Oysa KHK ile aileler, akrabalar ve arkadaşlar bile mağdur edildi. Bir kişinin kardeşi, eşi ya da babası KHK mağduru olduğunda, ailesinin tamamı hedef alındı. Bu da sadece suçun şahsiliği ilkesini değil, aynı zamanda ölçülülük ilkesini de çiğnemektedir. Hiçbir ceza, suça orantısız olmamalıdır. Ancak, binlerce insanın yaşamını alt üst eden KHK uygulamaları, bu ilkeye tamamen aykırıdır.
4. Kanunsuz Suç ve Ceza Olmaz İlkesi
Bir diğer önemli hukuk ilkesi ise “kanunsuz suç olmaz” ilkesidir. Kişi, yalnızca yasalar tarafından suç sayılan bir eylemden dolayı cezalandırılabilir. Ancak, KHK ile suç kavramı keyfi bir hale getirilmiş ve kişiler suç işlemedikleri halde toplu bir şekilde suçlu ilan edilmiştir. İşten atılmalar, tutuklamalar ve pasaport iptalleri bu keyfi uygulamaların sonuçlarından sadece birkaçıdır.
5. Masumiyet Karinesi
Masumiyet karinesi, bireyin suçluluğu ispat edilene kadar masum sayılmasını gerektirir. Ancak, KHK sürecinde binlerce insan suçlu gibi damgalandı, savunma hakları ellerinden alındı ve adil bir yargılama sürecinden geçmeden cezalandırıldılar. Bu durum, hukukun temel prensiplerine aykırıdır ve KHK mağdurlarının temel insan haklarına büyük bir saldırıdır.
6. Yargıda Temel Hakların İhlali
KHK mağdurları, yargıya erişim ve adil yargılanma hakları ciddi şekilde ihlal edilen bireylerdir. Tutuklananlar ve işinden edilenler, uzun süre yargıya başvurma imkanından mahrum bırakıldı. Hatta birçok kişi yargı önüne çıkarılmadan hapis cezasına çarptırıldı. Bu uygulamalar, hukukun üstünlüğü ilkesine aykırı olup, evrensel hukuk normlarının ihlalidir.
Mağdurların Dramı: Yaşam Hakkı İhlalleri ve İnsanlık Trajedisi
KHK mağdurlarının yaşadığı mağduriyetler sadece iş kaybı ya da özgürlüklerin kısıtlanması ile sınırlı değildir. Meriç nehrinde boğulan aileler, Ege denizinde yaşamını yitiren çocuklar, gurbette ölen insanlar bu trajedinin acı yüzlerindendir. Zulümden kaçan insanlar, Avrupa’ya ulaşmak için tehlikeli yolculuklara çıktı, birçokları bu yolda hayatını kaybetti. İçeride ise binlerce insan, cezaevlerinde kötü muameleye maruz kaldı, bazıları bu zulüm altında vefat etti. Yüz binlerce aile de sosyal tecride uğradı; ne ülkeyi terk edebildi ne de hayata tutunabildi.
Hukukun Medeni Ülkelerdeki Durumu
Medeni bir hukuk devletinde, bu tür uygulamaların hiçbir meşru dayanağı olamaz. Evrensel insan hakları beyannamesi ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, adil yargılama, masumiyet karinesi, ifade özgürlüğü gibi hakları güvence altına alır. KHK gibi keyfi uygulamalar, bu temel hakların ihlalini teşkil eder.
Medeni ülkelerde, yargı bağımsızdır ve kimse suç işlediği kanıtlanmadan suçlu ilan edilemez. KHK ile yaşanan hukuksuzluklar, sadece bireyleri değil, bir ülkenin hukuk sisteminin meşruiyetini de sarsmıştır. İnsanların hayatlarını karartan bu uygulamalar, ancak gerçek bir hukuk devletinde düzelebilir ve adaletin tekrar tesisiyle son bulabilir.
“Kimsesizlerin Kimsesi Olan Allah”tan Başkası Kalmayanlar
KHK mağdurları için adaletin tecelli edeceği günler henüz gelmedi. Ancak tarihin bu kara sayfası kapanana kadar mücadele devam ediyor. Geride kalanlar ise, “Kimsesizlerin Kimsesi Allah’tan Başkası Kalmayanlar.” Anlatılacak -bilinen, bilinemeyen- binlerce hayat hikayesi varken sözü kısa kesiyoruz. Bu zulüm ve haksızlıkların bir gün sona ereceğine, adaletin ve hukukun galip geleceğine olan inançla, bu trajik sürecin hafızalardan silinmemesi gerektiğini vurgulayarak yazımıza burada son veriyoruz.
Uyarı
Bu sitede yayımlanan makaleler, sitemize ait olup izinsiz kullanılamaz, çoğaltılamaz, kaynak gösterilmeden yayımlanamaz.
Ayrıca hukuki sorumluluk içermez, bu bilgileri kullanarak yapacağınız işlerden doğacak sonuçlardan sorumluluk kabul edilmemektedir. Hukuki mağduriyet yaşamamanız için bir hukuk bürosuna veya bizlere ulaşınız.
Uyarı
Bu sitede yayımlanan makaleler, sitemize ait olup izinsiz kullanılamaz, çoğaltılamaz, kaynak gösterilmeden yayımlanamaz.
Ayrıca hukuki sorumluluk içermez, bu bilgileri kullanarak yapacağınız işlerden doğacak sonuçlardan sorumluluk kabul edilmemektedir. Hukuki mağduriyet yaşamamanız için bir hukuk bürosuna veya bizlere ulaşınız.
#KHK, #KanunHükmündeKararname, #Adalet, #MasumiyetKarinesi, #SuçunŞahsiliği, #Ölçülülükİlkesi, #KanunsuzSuçOlmaz, #AdilYargılama, #HukukunÜstünlüğü, #Eşitlikİlkesi, #YargıBağımsızlığı, #İnsanHakları, #MeriçFaciası, #EgeDenizi, #Gurbet, #Zulüm, #KHKMağdurları, #TürkiyeAdaleti, #Hukuksuzluk, #GeriyeYürümeyenKanun, #MedeniÜlkeHukuku
