Almanya’da kilise sığınağı uygulaması, artan deportasyon baskısı ve siyasi gerilimler nedeniyle kritik bir dönem yaşıyor. Geçtiğimiz günlerde Berlin’de Lutherci Dreieinigkeits-Gemeinde kilisesinde sığınan Afgan bir mülteci, kilise bahçesinden sivil polislerce gözaltına alınarak İsveç’e sınır dışı edildi. Olay, kutsal sayılan ve dokunulmazlığı olan kilise sığınağının aşıldığını gözler önüne serdi. Bu yaşanan olay, Almanya’nın göç politikalarındaki sert dönüşümün sembollerinden biri olarak gündem oldu.
Sınır dışı edilen kişi, Afganistan’daki Taliban rejiminden kaçarak önce İsveç’te yıllarca yaşamış, hemşirelik yapmış ve Hristiyanlığa geçmişti. İsveç makamlarının oturum iznini iptal ederek Afganistan’a deport vermesi üzerine Almanya’ya iltica başvurunda bulundu. Berlin’deki kilise sığınağına kabul edildiğinde, Dublin Tüzüğü uyarınca Almanya’nın sorumluluğu devralması için gereken 6 aylık süreye sadece günler kalmıştı. Hamburg makamlarının Berlin’e yaptığı acele deportasyon baskısı sonucu, polis kiliseyi günlerce gözetim altında tuttu ve adamın bahçe sınırını geçtiği anda müdahale etti. Mülteci İsveç’e sevk edilerek, Almanya’ya 5 yıl giriş yasağı konuldu.
KİLİSE SIĞINAĞININ TARİHİ
Almanya’da kilise sığınağı, 1983’te Türk mülteci Cemal Kemal Altun’un Berlin İdare Mahkemesi’nden deport edileceği korkusuyla pencereden atlayarak intihar etmesi sonrası başladı. Bu trajedi, kiliselerin mültecilere son çare olarak kapılarını açmasını tetikledi. Geleneksel olarak hukuki dayanağı olmasa da devlet yetkilileri, Hristiyan ve insani değerler gereği bu uygulamaya saygı gösteriyor. Ancak son dönemdeki deportasyon artışı (2024’te 2 bin 386 başvuru) ve kilise sığınaklarına polis baskınları (örneğin Viersen’de Kürt çiftin zorla alınması), bu uzlaşıyı zedelemeye başladı.
Protestan Kilisesi (EKD), deport baskısı nedeniyle bazı bölgelerde başvuruların dört kat arttığını ifade ediyor. Kiliselerin artan talebi karşılayamadığının da altı çiziliyor.
Yaşanan olaylar, Şansölye Friedrich Merz liderliğindeki yeni CDU/CSU-SPD koalisyonunun göç stratejisiyle doğrudan bağlantılı şekilde ilerliyor. İçişleri Bakanı Alexander Dobrindt’in göç dönüşümü adını verdiği politikalar kapsamında en önemli yaşanan olayların başında aile birleşimi askıya alındı. Bu statüdeki 351 bin 400 kişi (çoğu Suriyeli) için aile birleşimleri durduruldu.
Bunun yanı sıra Afganistan’a toplu sınır dışı uygulamaları da başladı. Taliban ile anlaşma yapılarak 81 Afgan sınır dışı edildi. Aralarında cinayet ve cinsel suç hükümlüleri de bulunuyor. Fransa, Polonya ve Danimarka ile iade merkezleri de kurulması planlanıyor.
KİLİSENİN DİRENİŞİ
Almanya, diğer AB ülkelerine iade etmek istediği mültecilerin yalnızca %15’ini gönderebiliyor. Örneğin İtalya, 2025’in ilk yarısında 3 bin 824 iade talebini kabul etse de fiilen hiçbirini almadı. Yunanistan ise 3 bin 554 talepten sadece 20’sini kabul etti. Bu sayıların düşük olması kilise sığınağı gibi gri alanların neden stratejik hale geldiğini ortaya koyuyor.
Berlin’deki kilise sığınağı, Doğu Almanya dönemindeki direniş geleneği nedeniyle sembolik öneme sahip. Ancak son olay, yetkililerin kilise topraklarını ihlal etmeden yeni taktikler geliştirdiğini gösterdi. Polisin kiliseye girmeden bahçe sınırını geçer geçmez göz altına almaları da yeni stratejiyi gözler ortaya koydu.
Berlin’deki bu olay, kilise sığınağının artık dokunulmaz olmadığını gösterirken, Almanya’nın insani geleneklerle sert göç kontrolleri arasındaki gerilimi yansıtıyor. Kilise sığınağı, devletin insani yükümlülüklerini görmezden geldiği noktada başlıyor. Ancak devletin bu yükümlülüğü ne ölçüde tanıyacağı, siyasi iradenin insan haklarına galip gelip gelmeyeceği ise belirsizliğini koruyor.
