Polonya siyasetinde tarihi bir dönüm noktası yaşandı. 42 yaşındaki muhafazakar tarihçi Karol Nawrocki, parlamento önünde yemin ederek cumhurbaşkanlığı görevine başladı. Haziran ayında %50.89 oyla kazandığı seçimlerin ardından düzenlenen tören, ülkenin Avrupa Birliği (AB) ve NATO ile ilişkilerinde radikal bir dönüşümün habercisi niteliğinde görülüyor.
Göreve başlaması yaptığı konuşmada Nawrocki, “Özgür iradeniz beni bu kürsüye taşıdı” diyerek milliyetçi söylemini perçinledi. AB’ye yönelik sert uyarısı dikkat çekti: “AB’nin yetki gaspına asla izin vermeyeceğim.” Özellikle göçmen politikalarında köklü değişiklikler öngören Nawrocki, “İllegal göçe karşı anayasa değişikliği” sözü verirken, euroya geçişe kesinlikle karşı olduğunu yineledi.
Nawrocki’nin siyaset sahnesine fırtınalı çıkışı, tartışmalı geçmişiyle gölgelendi. Gazetelerde manşet olan emlak skandalı, Gdańsk’lı emekli Jerzy’den bakım sözü karşılığında edindiği apartman dairesiyle ilgili. Yaşlı adamın devlet bakımevine yerleşmesiyle patlak veren skandal sonrası Nawrocki, daireyi hayır kurumuna bağışladı. Daha çarpıcı olan ise gençlik yıllarına uzanan holigan bağlantıları: 2009’da 140 futbol holiganıyla katıldığı organize kavga, asal savaş olarak savunuldu. Sopot’taki Grand Hotel’de fuhuş sektörüne korumalık yaptığı iddiaları ise muhalefetin dilinde.
AB’NİN KABUSU
Seçim sonuçları, Atlantik’in iki yakasında zıt tepkilerle karşılandı. Donald Trump’ın kişisel desteği ve CPAC’in Polonya’daki ilk mitingi, Nawrocki’nin seçim yolculuğunda kritik rol oynadı. ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio, “Polonya halkı daha güçlü ordu istedi” açıklamasıyla zaferi kutlarken, Fransız aşırı sağcı Marine Le Pen, “Brüksel oligarşisine kırmızı kart” diyerek selamladı. Almanya’nın önde gelen gazetesi Tagesspiegel, “Euro’ya hayır, göçe hayır” başlığıyla Avrupa şokunu yansıttı.
Rusya’nın arananlar listesine aldığı Nawrocki’nin (Sovyet anıtlarını yıktırması nedeniyle), Ukrayna politikasında sert viraj bekleniyor. Seçim vaatleri arasında, Ukraynalı mültecilerin, Polonya’nın cömertliğini suistimal etmesinin önüne geçilmesi ve AB-Ukrayna ticaret liberalizasyonuna blokajı yer alıyor.
Başbakan Donald Tusk’ın koalisyon ortağı Szymon Hołownia’nın “Bu seçim hükümete kırmızı karttır” uyarısı, siyasi gerilimin sinyali. Cumhurbaşkanının yasama vetosu yetkisi, Tusk’ın yargı reformu ve LGBTİ+ hakları gibi vaatlerini askıya alabilir. Ekonomide ise zlotinin euro karşısında değer kaybetmesi, borsanın %2 düşüşü, Nawrocki döneminin ilk finansal yansımaları oldu.
