Portekiz, uzun süredir tartışılan vatandaşlık ve göçmenlik yasalarında köklü değişikliklere gidiyor. Hükümetin açıkladığı yeni düzenlemeler, vatandaşlık başvurusu için gerekli ikamet süresini 5 yıldan 10 yıla çıkarırken, oturum izni koşullarını da sertleştiriyor. Bu kararın son üç yılda %33 artışla 1.5 milyona ulaşan göçmen nüfusunun tetiklediği konut krizi ve sosyal gerilimlerden alındığı belirtiliyor.
Yeni sistem başvuru için asgari ikamet süresi 5 yıldan 10 yıla uzatılıyor. Dil şartı (A2 Portekizce) ve temiz sabıka kaydı zorunluluğu korunurken, başvuru tarihinin oturum izni alındığı gün değil başvuru yapıldığı gün esas alınması kuralı iptal ediliyor.
Portekiz kökenlilerin soyundan gelenlerin vatandaşlık alması için kültürel entegrasyon kanıtı şartı getiriliyor. Dil testi ve Portekiz’de en az 2 yıl fiili ikamet zorunluluğu öngörülüyor. Gayrimenkul yatırımıyla oturum izni alanların, Lizbon, Porto ve Algarve gibi metropollerde konut satın alması yasaklanıyor. Yatırımlar sadece kırsal dönüşüm bölgelerine (minimum 400.000 EUR) veya işsizliğin yüksek olduğu bölgelere yönlendirilecek.
PORTEKİZLİLER ÖNCELİKLİDİR
Son 5 yılda Lizbon’da %30 fırlayan konut fiyatları ve artan toplumsal hoşnutsuzluktan dolayı bu kararların alındığı ifade ediliyor. Göçmen nüfusunun toplam nüfusa oranının %10’u aşması, özellikle aşırı sağ Chega Partisi’nin “Portekizliler önceliklidir” sloganıyla yükselişine zemin hazırladı. Parti, Eylül 2024’te binlerce kişiyi sokaklara döken göç karşıtı protestolar düzenledi.
Başbakan Luís Montenegro’nun azınlık hükümeti, çıkar çatışması iddiaları nedeniyle Mart 2025’te düştü. 18 Mayıs’taki erken seçimler öncesinde hükümet, “yasadışı göçle mücadele” adı altında 18 bin kişiye sınır dışı tebligatı gönderdi. Montenegro, “Bu Trumpvari bir hamle değil, yasanın uygulanmasıdır” açıklamasını yapsa da, karar seçim atmosferinde şimşekleri üzerine çekti.
Yasanın yürürlüğe girmesi için Chega Partisi’nin desteği gerekiyor. 18 Mayıs seçimlerinde Demokratik İttifak (AD) %34 oyla birinci çıktı ancak çoğunluk için Chega ile koalisyon kaçınılmaz görünüyor. Chega Lideri André Ventura’nın “Öncelik Portekiz vatandaşlarındır” sözleri, yasanın sertleşerek geçme ihtimalini güçlendiriyor.
