Hollanda hükümeti, sığınma talepleri reddedilen çocukların, kendi ülkelerine geri gönderilene kadar Avrupa Birliği dışındaki ülkelerde oluşturulacak “geri dönüş merkezlerinde” tutulmasını öngören bir plan hazırladı.
Hollanda kamu yayıncısı Nieuwsuur’un aktardığı habere göre, hükümet bu planı Avrupa Birliği genelinde uygulanacak olan “Geri Dönüş Yönetmeliği”ne göre planladığını bildirdi. Bu yönetmelik, AB ülkelerinde kalma hakkı bulunmayan üçüncü ülke vatandaşlarının geri gönderilmesi için ortak bir sistem oluşturmayı hedefliyor.
Avrupa Birliği’nde yakında müzakere edilmesi beklenen “Geri Dönüş Yönetmeliği”, geri dönüş merkezlerini göç yönetiminde yenilikçi bir çözüm olarak tanımlıyor. Bu merkezlerin kurulması, üçüncü ülkelerle AB düzeyinde yapılacak ikili anlaşmalara dayanıyor ve merkezlerin uluslararası insan hakları standartlarına uygun olması gerekiyor. Ancak, şu anki haliyle yönetmelik, aileleriyle veya tek başına seyahat eden çocukların bu merkezlere gönderilmesini yasaklıyor.
Bazı yetkililer planların bilinçli olarak belirsiz bırakıldığını ve bunun AB dışı ülkelere sınır dışı uygulamalarını denemek için yasal zemin sağladığını ifade ediyor.
AB Dışı Merkez Kurma Projeleri Yaygınlaşıyor
Belgesiz Göçmenler Uluslararası İşbirliği Platformu (PICUM), “geri dönüş merkezleri” konseptini sert biçimde eleştirerek bu merkezleri “sorunlu sınır dışı merkezleri” olarak nitelendirdi. Bu merkezlerin kurulması durumunda keyfi gözaltılar, insan hakları ihlalleri ve güvensiz ülkelere zincirleme sınır dışı gibi ciddi risklerin ortaya çıkacağı uyarısı yapılıyor.
Hollanda Başbakanı Dick Schoof, daha önce yaptığı bir açıklamada, Afrika kökenli göçmenlerin geri gönderilmesi için Uganda’nın bir “geri dönüş merkezi” olarak değerlendirildiğini duyurmuştu. Benzer bir girişimle İtalya, Arnavutluk’ta sığınmacılar için iki işleme ve gözaltı merkezi kurdu ancak bu merkezler, hukuki zorluklar ve insan hakları gruplarının tepkileri nedeniyle tartışmalı hale geldi.
İngiltere’de de daha önce Ruanda’da benzer bir merkez kurma girişiminde bulunmuş ancak İngiliz Yüksek Mahkemesi, planın uluslararası hukuka aykırı olduğuna hükmederek uygulamayı durdurmuştu.
Refakatsiz Çocukların Sayısında Artış
Avrupa İltica Ajansı’nın verilerine göre, 2022 yılında AB ülkelerine yaklaşık 42 bin refakatsiz çocuk sığınma başvurusunda bulundu. Bu, 2016’dan bu yana kaydedilen en yüksek rakam oldu. Başvuru yapan çocukların üçte ikisinden fazlası Afganistan ve Suriye vatandaşıydı ve yüzde 93’ü 14-17 yaş aralığındaki erkek çocuklardan oluşuyordu.
Hollanda’da refakatsiz çocukların yaptığı sığınma başvurularına ilişkin verilen ilk kararların sayısı, 2021’e kıyasla üçte iki oranında arttı. Kararların yarısından fazlası Suriyelilere verilirken Eritre, Irak ve Somali vatandaşları da başvuruların yaklaşık onda birini oluşturdu. Başvuruların büyük kısmına olumlu yanıt verildi.
UNICEF, refakatsiz çocukların yolculukları sırasında ailelerinden kazayla ayrılabildiğini veya ekonomik sebeplerle tek başına yolculuk yaptıklarını belirtiyor. Kuruluş ayrıca, çocukların sığınma sistemlerindeki süreçlerden dolayı istismar, şiddet ve sömürü risklerine maruz kaldığını vurguluyor.
Hollanda’da Şiddet Olayları
Hollanda’daki kamu yayın kuruluşu BNNVARA’nın yaptığı son araştırmaya göre, refakatsiz çocukların kaldığı kabul merkezlerinde şiddet olaylarında artış gözlemlendi. Devlet tarafından yönetilen barınaklarda fiziksel şiddet ve kendine zarar verme vakalarının yaygın olduğunu ifade edildi. Raporda ayrıca, Hollanda’nın katı göç politikalarının uzun bekleme sürelerine neden olduğu ve bu durumun şiddeti tetikleyen stres ve gerginliğe yol açtığı belirtildi.
