Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiseri Filippo Grandi, “Bu bir savaşlar ve krizler dönemi” şeklinde konuştu. Fransa BM dönem başkanlığındaki Güvenlik Konseyi’ne yaptığı konuşmasında, Sudan’dan Ukrayna’ya, Sahel’den Myanmar’a uzanan coğrafyada sivillerin hedef alındığına dikkat çekti.
Gazze’deki insani durumun “her geçen gün daha umutsuz bir boyuta ulaştığını” vurgulayan Grandi, Uluslararası Kızıl Haç Komitesi verilerine göre dünyada 120 aktif çatışma olduğunu hatırlattı: “Artık insani hukuk normları, üstünlük mücadelesinde feda edilen binlerce hayat kadar kolayca görmezden geliniyor. Papa Francesco’nun dediği gibi, ‘Her savaş yalnızca siyasetin değil, aynı zamanda onursuz bir teslimiyetin ifadesidir.'”
Dünya genelinde artan çatışmaların yol açtığı insani krizlere dair çarpıcı uyarılarda bulunan Grandi, konseyin “kronik başarısızlığını” eleştirirken, savaşların siviller üzerindeki yıkıcı etkilerini ve uluslararası toplumun çözümdeki rolünün çok acil olduğunu dile getirdi.
Sudan: Bir Ülkenin Çöküşü
Sudan’da iki yıldır devam eden çatışmaların ülke nüfusunun üçte birini yerinden ettiğini açıklayan Grandi, Çad-Sudan sınırında tanık olduğu manzaraları paylaştı El-Faşir ve Zamzam’dan kaçan kadın ve çocukların, insani yardımın siyasi engellere takıldığını anlattı. Grandi, “Sınırı geçmek, onlar için ölüm korkusundan kurtuluş anlamına geliyor. Ancak komşu ülkelerin yükü giderek ağırlaşıyor. Çad ve Güney Sudan gibi kendi krizlerle boğuşan ülkeler, 3 milyonu aşkın Sudanlı mülteciyi barındırıyor. Bölgesel yardım planı ise yalnızca %11 finanse edildi.” dedi.
Grandi, Sudan’daki karmaşık yapıya da işaret ederek, “Mültecilerin anlattıkları, yalnızca iki tarafın değil, onlarca yerel milisin varlığını gösteriyor. Bu kaos, modern savaşların tipik bir özelliği haline geldi. Eğer finansman azalışı ve siyasi ilgisizlik sürerse, bu kriz Avrupa’ya kadar uzanacak.” konuştu.
Ukrayna: Barış Umudu ve Mültecilerin Geri Dönüşü
Ukrayna’ya 2022’den bu yana altı kez gittiğini belirten Grandi, Kiev ve Sumı’deki son saldırıların sivil direncini zayıflattığını ancak tamamen kıramadığını söyledi. 10 milyon Ukraynalının yerinden edildiğini hatırlatan Grandi, kalıcı barışın ancak güvenlik, konut, istihdam ve sürdürülebilir anlaşmalarla mümkün olacağını vurgulayarak, “Barış, yalnızca silahların susması değil; insanların ‘Artık siren sesi duymayacağım’ diyebilmesidir.” şeklinde konuştu.
Çözüm İçin Risk Alma Zamanı
Grandi, 1.2 milyon Rohingya mültecisinin Bangladeş’teki kamplarda “umutsuzlukla” yaşadığını belirterek, Bangladeş geçiş hükümetinin Arakan Ordusu’yla diyaloğunu olumlu adım olarak niteleyerek şunu söyledi: “8 yıllık çıkmazı kırmak için taraflarla temas şart. İnsani erişim sağlanırsa, güvenli ve onurlu geri dönüşün zemini oluşabilir.”
BM’de Suriye bayrağının dalgalanmasını “umut işareti” olarak yorumlayan Grandi, 14 yıllık savaşın yıkımının aşılması için uluslararası topluma çağrı yaptı. Yaptırımların hafifletilmesi, özel sektör yatırımları ve insani yardım artışının şart olduğunu kaydeden Grandi, 1 milyon Suriyelinin geri döndüğünü, ancak kalıcılık için elektrik, su ve eğitimin şart olduğunun altını çizdi.
“Yardım, İstikrar Demek”
Grandi’nin en sert uyarısı, küresel yardım fonlarındaki kesintilere yönelik oldu. Çözümlerin yaklaştığı sırada fonların kesildiğini belirterek, “Savunma harcamaları artarken, mülteciler unutuluyor. Oysa insani yardım istikrar demek. Çok taraflılık ‘yavaş’ bulunabilir, ancak terk edilirse dünya daha az güvenli olur.” eleştirisinde bulundu.
Konuşmasını tarihsel bir perspektifle tamamlayan Grandi, Güvenlik Konseyi üyelerine şu sözlerle seslendi: “Bu salondaki her ülke, geçmişinde mülteci olmuş veya mültecilere kapı açmıştır. Şimdi masadaki sizlersiniz. Savaşları durdurmak ve barışı sağlamak zorundasınız. Bunu yalnızca mültecilere değil, kendi geçmişinize borçlusunuz.”
