Avrupa Birliği Adalet Divanı (ECJ), sığınma arayışıyla çocuklarıyla birlikte Avrupa’ya gelen ebeveynlerin, yanlarındaki çocuklara refakat ettikleri için insan kaçakçılığı suçlamasıyla yargılanamayacağına hükmetti. Bu emsal niteliğindeki karar, İtalya’ya sahte pasaportlarla giren Kongolu bir annenin davası üzerinden verildi ve AB genelinde göçmen aileler için önemli bir koruma sağladı.
Olay, 2019 yılında Kongolu bir kadının, sekiz yaşındaki kızı ve 13 yaşındaki yeğeniyle birlikte, sahte Senegal pasaportları kullanarak Fas’tan İtalya’nın Bologna Havalimanı’na giriş yapmasıyla başladı. Kadın, ülkesinde eski partnerinden aldığı ölüm tehditleri nedeniyle kaçtığını, çocukların ise kendi kızı ve annesi ölen yeğeni olduğunu belirtti. İtalya’da, iki çocuğun yasadışı yollarla ülkeye sokulmasına yardım ettiği gerekçesiyle ağır hapis ve para cezası istemiyle yargılandı.
KAÇAKÇILIĞA AĞIR CEZALER
Bologna Ceza Mahkemesi, davadaki temel hak ihlali iddiaları nedeniyle dosyayı Avrupa Birliği Adalet Divanı’na taşıdı. Mahkeme, AB’nin 2002 tarihli “Kolaylaştırıcılar Paketi” olarak bilinen yasa çerçevesinde, göçmen kaçakçılığı ile mücadele amacıyla getirilen ağır cezaların, aile bütünlüğü ve çocuk hakları gibi temel haklarla çelişip çelişmediğini sorguladı.
ECJ açıkladığı kararında, bir ebeveynin veya bakımından sorumlu olduğu çocukların AB’ye beraberinde getirilmesinin, “yasa dışı göçü kolaylaştırma” suçu kapsamında değerlendirilemeyeceğine hükmetti. Mahkeme, bu tür bir eylemin, ebeveynin çocuğa karşı olan sorumluluğunun bir gereği olduğunu, temel haklar ve aile yaşamı hakkının korunması gerektiğini vurguladı.
ECJ Başkanı Koen Lenaerts, kararın gerekçesinde “Bir ebeveynin veya bakıcının, fiilen bakımını üstlendiği çocuklarıyla birlikte AB’ye giriş yapması, insan kaçakçılığı değil, ailevi sorumluluğun bir gereğidir” ifadelerine yer verdi. Ayrıca, sığınma başvurusu sonuçlanana kadar kişinin AB’de yasa dışı sayılmayacağı belirtildi.
EMSAL KİNSA DAVASI
Bu karar, AB’nin göçmen kaçakçılığı ile mücadele yasalarının, insani yardım ve aile birliğini koruyan eylemleri cezalandırmaması gerektiği yönünde önemli bir emsal oluşturdu. İnsan hakları örgütleri ve hukukçular, mevcut yasal düzenlemelerin, sığınmacılara yardım eden bireyleri ve aile üyelerini dahi suçlu konumuna getirdiğini, bu kararın ise bu tür uygulamalara karşı bir dönüm noktası olabileceğini vurguladı.
Berlin merkezli Avrupa Anayasal ve İnsan Hakları Merkezi’nden Allison West, kararın kapsamının bakım verenler ve çocuklarla sınırlı olduğuna dikkat çekerek, “Bu karar, insan hakları savunucuları ve göçmenlere yardım edenler için daha geniş bir koruma sağlanması adına bir başlangıç olabilir” dedi.
Kinsa Davası, AB üyesi ülkelerde aile birliğinin ve çocuk haklarının korunması açısından tarihi bir dönüm noktası olarak görülüyor. Karar, hem aileleriyle birlikte sığınma arayan göçmenlerin hem de onlara yardım edenlerin suçlu ilan edilmesinin önüne geçilmesi adına önemli bir emsal teşkil ediyor.
