Avrupa Birliği (AB) içinde göç politikalarına dair yeni bir tartışma alevlendi. Danimarka’nın öncülüğünü yaptığı 15 üye ülke, sığınmacı ve düzensiz göçmenlerin işlemlerinin Avrupa sınırları dışında yapılmasını öngören radikal bir öneriyi masaya yatırdı.
AB’nin yakın zamanda onaylanan Yeni Göç ve İltica Anlaşması’nı dahi aşan bu plana göre, iltica başvuruları ve geri gönderim süreçleri, göç rotaları üzerindeki üçüncü ülkelerde yürütülecek. İtalya, Yunanistan, Hollanda ve Polonya gibi göçten en çok etkilenen ülkelerin de aralarında bulunduğu grup, AB-Türkiye mutabakatı veya İtalya-Arnavutluk protokolünü model alarak yılda 36 bin başvurunun Avrupa dışında değerlendirilmesini hedefliyor.
15 Mayıs’ta AB Komisyonu’na iletilen ancak bu hafta kamuoyuna sızan mektupta, sığınma prosedürlerinin yanı sıra “geri dönüş merkezleri”nin de üçüncü ülkelerde kurulması talep ediliyor. Ancak hangi ülkelerin bu rolü üstleneceği belirsizliğini koruyor.
Güvenli Üçüncü Ülke
Öneri, insan hakları savunucuları ve sivil toplum kuruluşları tarafından tepkiyle karşılandı. “Güvenli üçüncü ülke” kavramının pratikte ihlallere yol açabileceği, mültecilerin temel haklara erişiminin engellenebileceği vurgulanıyor. Uluslararası Af Örgütü, “Bu model, insanları riskli bölgelere iterek hayatlarını tehlikeye atıyor” uyarısı yaptı.
AB Komisyonu ise öneriyi “karmaşık” olarak nitelendirerek önceliğin mevcut anlaşmanın uygulanması olduğunu açıkladı. Ancak 15 ülkenin baskısı, göç yönetiminin “dışsallaştırılması” tartışmalarının gelecek aylarda daha sık gündeme geleceğine işaret ediyor.
Uzmanlar, bu adımın özellikle Akdeniz ve Balkan rotalarındaki göçmenler için başvuru süreçlerini uzatabileceğini, geri gönderim riskini artırabileceğini belirtiyor. AB’nin yeni stratejisi, küresel mülteci kriziyle mücadelede etik ve hukuki dengeleri yeniden sorgulatacak gibi görünüyor.
