Tunus, ülkenin ikinci büyük kenti Sfax yakınlarındaki El Amra ve Jebeniana bölgelerinde kurulu 7000’e yakın göçmen kampını operasyonla boşalttı. AFP ve Reuters’ın aktardığına göre, polis sopalar ve traktörlerle kamplara girerek çadırları ateşe verdi, bazı göçmenler zorla sınır dışı edildi.
Ulusal Muhafız Sözcüsü Houcem Eddine Jebabli, “Düzensiz kampların yarattığı kaosa son vermek için yasal bir operasyon düzenlendi” açıklamasını yaptı. Yetkililer, bölgedeki zeytinlikleri işgal eden göçmenlerin yerel halkla sık sık çatıştığını ve mahkeme kararlarına rağmen kampların genişlediğini belirtti. Sosyal medyada artan tepkilerin de operasyonu tetiklediği ifade edildi.
Ancak insan hakları örgütleri, yetkilileri “ırkçı söylemlerle göçmen hedefi göstererek şiddeti körüklemekle” suçladı. Ajansların haberine göre, Afrika kökenli göçmenlere yardım eden aktivistlerin tutuklandığı da iddia edildi.
Bize İnsan Gibi Davranmıyorlar
Mali’den 26 yaşındaki Bakayo Abdelkadeur, AFP’ye yanan çadırını göstererek, “Artık nereye gideceğimizi bilmiyoruz” dedi. Nijeryalı Benjamin Enna ise Akdeniz’de batan bir tekneden kurtulduktan sonra Tunus’ta sıkıştığını anlattı: “İtalya’daki kardeşime ulaşmak istiyorum ama şimdi geri dönmek zorunda kalabilirim.”
Gine’den 25 yaşındaki Camara Hassan, iki ay Tunus hapishanesinde kaldıktan sonra kamplara sığındığını belirterek, “Acı çektik ama bir şekilde Avrupa’ya ulaşacağız” ifadesini kullandı. Birçok göçmen, Birleşmiş Milletler Göç Örgütü’nün (IOM) gönüllü geri dönüş uçuşlarındaki yoğunluk nedeniyle ülkelerine dönemediğini vurguladı.
Jebabli, operasyonun “insani standartlara uygun” yürütüldüğünü, göz yaşartıcı gaz kullanılmadığını ve hamile kadınlara sağlık yardımı yapıldığını öne sürdü. Ancak Tunus Ekonomik ve Sosyal Haklar Forumu (FTDES) temsilcisi Romdhane Ben Amor, yaptığı açıklamada, “Göçmenlerin başka gidecek yeri yok. Yeni kamplar kuracaklar” diyerek operasyonun kalıcı çözüm olmadığını savundu.
AB ve Tunus Arasında Göç Anlaşması
Tunus, son yıllarda düzensiz göçün ana çıkış noktalarından biri haline geldi. 2023’te AB ile 255 milyon euroluk bir anlaşma imzalayan Tunus, bu kaynağın yarısını göç kontrolüne ayırdı. İngiltere de bu yıl benzer bir anlaşmayla “göçün kökenindeki nedenlerin çözümüne odaklandığını” duyurdu.
Ancak gözlemciler, Cumhurbaşkanı Kays Said’in 2023’teki “Afrikalı göçmenleri ülkeyi demografik olarak değiştirmekle suçlayan” açıklamalarının ardından ırkçı saldırıların arttığına dikkat çekiyor. Geçen yıl bir Tunuslunun göçmenlerle çıkan kavgada ölmesiyle başlayan kitlesel sınır dışılar, insan hakları ihlali iddialarına yol açmıştı.
Operasyon sonrası göçmenlerin bir kısmı Cezayir ve Libya sınırındaki çöl bölgelerine gönderilirken, bir kısmı da başka zeytinliklere doğru yürüyüşe geçti. IOM verilerine göre, 2024’te 1740 kişi gönüllü geri dönüş yaptı, ancak bu sayı ihtiyacın çok altında. Uzmanlar, Avrupa’nın sınır güvenliği odaklı politikalarının insani krizi derinleştirdiği uyarısında bulunuyor.
