2015 yılında, Almanya’nın iltica politikaları krize dönüşürken, Suriyeli mülteci Anas Modamani ile dönemin Şansölyesi Angela Merkel’in Berlin-Spandau’da çekilen selfiesi dünya çapında meşhur bir görüntüye dönüştü. Modamani, Merkel’in “Wir schaffen das” (Başaracağız) sözünün gölgesinde kaybolmuş toplumun umudu haline gelmişti. Ancak bu görünürlük onun için bir avantajdan çok, dijital dünyada bir kabusa dönüştü.
Fotoğraf, dünyaca ünlü birçok anaakım kanallarında yayınlanmasının ardından tüm Almanya’da yayıldı. Ancak internette sağcı kanallar ve troll hesaplar, bu imajı sınırlar ötesi nefret kampanyalarına dönüştürdü. Bu fotoğraf, 2016 yılındaki Berlin’de meydana gelen saldırıyla da bağlantılı olarak ortaya çıktı. Modamani saldırılarla hiçbir ilgisi olmamasına rağmen, suçlu gibi lanse edildi. Çektiği selfie bu saldırı ile bağlantılı gösterilerek sembolik bir görüntü haline geldi.
Dezenformasyon suçlamalarının ardındaki motivasyon, göçmenleri, toplumun güvensizlik ve kaygı projeksiyonlarının hedefi haline getirmekti. Dijital mecra düzeni boyunca dolaşan yalan içerikler, ne kadar çürütülürse çürütülsün, öncelikle duygusal manipülasyonla yayıldı ve doğruymuş izlenimi verildi.
Angela Merkel’in “Freiheit” kitabından
DİJİTAL DÜNYADAN GERİ DÖNÜŞ YOK
Irkçı söylemlerin olduğu dijital mobilizasyon yeni yaşanan bir olay da değil. 2014 yılında hibrit savaşın bir parçası olarak sahte haber kampanyalarını kullanan Rus propaganda kanalları da bu olayın bir parçası. Buna ek olarak, Telegram gibi mesajlaşma hizmetlerinden Instagram, Facebook, X ve Tiktok gibi platformlar da eklendi. Dezenformasyon kampanyaları, sağcı kanalların ve antidemokratik akımların vazgeçilmez bir parçası haline geldi. Bunun nedeni, bu tür haberlerin dijital dünyada yayınlandıktan sonra asla kaldırılmasının mümkün olmaması.
Bu tür kampanyaları durdurmak da hayli zor. Sosyal medya platformları çoğu zaman geç müdahalede bulunuyor. Bu tür süreçlerde sağcı propagandanın normalleşmesi ve otoriter eğilimlerin güçlenmesi, toplumsal direnci de zayıflatıyor.
ALMAN VATANDAŞI YOUTUBER
Ancak bunun yanı sıra büyük umutlar da yeşeriyor. Modamani, şu anda Alman vatandaşlığına sahip ve YouTube üzerinden hem Almanca hem de Arapça içerikler üretiyor. Instagram üzerinden yaptığı röportajlar aktif bir medya figürüne dönüşmüş durumda. O selfie, ona hem saldırı hem de güç kazandırmış; nihayetinde, bir araçtan öteye geçerek kariyerine yön veren bir sembol haline geldi.
Almanya’nın yeni Şansölyesi Friedrich Merz ve bir mültecinin çekilmiş bir selfiesi, bugün Alman misafirperverlik kültürünün bir simgesi olarak uluslararası alanda takdir toplaması imkansız görünüyor. Çünkü, bugünün Almanya’sındaki sert göç politikalarından dolayı mümkün değil.
