İtalya, yeni yayımlanan resmi verilerle bir kez daha teyit edilen çarpıcı bir demografik ve ekonomik gerçekle yüzleşiyor: ülkenin geleceği, giderek artan oranda göçmen nüfusa bağlı.
Caritas-Migrantes Göç Raporu’na göre, İtalya’nın toplam nüfusunun %9,2’sine, yaklaşık 5,4 milyon kişiye karşılık gelen yabancı kökenli nüfus, ülkenin yaşlanan nüfusuna ve azalan doğum oranlarına karşı adeta bir can simidi işlevi görüyor. Raporda, “yurt dışından gelen net göçün, hem negatif olan doğal nüfus dengesini hem de iç göçteki azalmayı telafi ettiği” vurgulanıyor.
Ancak bu ekonomik gerekliliğin gölgesinde, insan hakları örgütlerinin “sistematik ihlal” olarak nitelendirdiği, gözaltı merkezlerindeki (CPR) kötü koşullar ve denizlerdeki sınır kontrollerine yönelik eleştiriler devam ediyor. İtalya, iş gücü açığını kapatmak için yüzbinlerce yeni çalışma iznini onaylarken, diğer yandan geri gönderme merkezlerindeki koşullar ve Libya ile iş birliği nedeniyle uluslararası baskı altında.
ÜRETİM GÖÇMENLER OLMASA DURMA NOKTASINDA
Demografik gerçekler, göçmenlerin İtalya için artık bir “tercih” değil, “zorunluluk” olduğunu gözler önüne seriyor. Ülkedeki toplam istihdamın %10,5’ini (2,5 milyondan fazla işçi) yabancılar oluşturuyor. Daha da çarpıcı olan, 2024’te kaydı yapılan her dört yeni iş sözleşmesinden birinin yabancı uyruklu bir çalışana ait olması. İmalat sektöründeki kriz ve “acil durum” olarak nitelendirilen iş gücü açığı, İtalyan iş dünyasını harekete geçirdi.
Hükümet, 2026-2028 yıllarını kapsayan “Flow Decree” (Decreto Flussi) kapsamında, 500.000’e yakın yeni çalışma izni çıkarılması onaylandı. Bu, İtalya tarihindeki en yüksek kota. Reform, sağlık, inşaat ve turizm gibi sektörlerdeki kritik iş gücü açığını kapatmayı ve düzensiz göçü azaltacak yasal kanallar oluşturmayı hedefliyor. İşverenler, “Uluslararası Hareketlilik” kongresinde bu adımı memnuniyetle karşılarken, “Gana Projesi” gibi girişimler, yabancı işçilerin eğitimi ve entegrasyonu için somut bir model sunuyor.
GERİ GÖNDERME MERKEZLERİNE ARTAN TEPKİLER
Ekonomideki bu açılımın aksine, sınır kontrolleri ve gözaltı koşulları konusundaki politikalar sert eleştirilerin odağında. İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW), 2 Kasım 2025’te otomatik olarak yenilenecek olan İtalya-Libya Mutabakat Muhtırası’nın derhal feshedilmesi çağrısında bulundu. Örgüt, İtalya’nın sağladığı destekle, Libya Sahil Güvenliği’nin on binlerce kişiyi denizde durdurarak, işkence, keyfi gözaltı ve cinsel şiddetin yaygın olduğu Libya’ya geri götürdüğünü belirtiyor.
İtalya topraklarındaki Geri Gönderme için Kalma Merkezleri’nde (CPR) yaşananlar da Avrupa kurumlarının hedefinde. Avrupa Parlamentosu üyeleri, Mayıs 2025’te Trapani CPR’de yaptıkları ani denetimde, fiziksel şiddet ve intihar girişimleriyle ilgili raporlar hazırladı. Mahkumların ağır psikolojik ve fiziksel sıkıntılar yaşadığı tespit edildi. Milletvekilleri, merkezin derhal kapatılması için Avrupa Komisyonu’na yazılı soru önergesi verdi. Turin CPR’de Mayıs 2025’te meydana gelen bir intihar vakası, bu merkezlerdeki insani krizi bir kez daha trajik bir şekilde gözler önüne serdi.
“FİİLEN İTALYAN” OLAN NESİLLER
Tüm bu tartışmalar sürerken, Caritas-Migrantes Raporu, İtalya’nın geleceğine dair başka bir gerçeği daha ortaya koydu: Göçmen kökenli gençler. İtalya’daki öğrenci nüfusunun %11,5’ini oluşturan, sayıları 910 bin 984’e ulaşan yabancı uyruklu öğrenciler, ülkenin okullarındaki en dinamik ve kozmopolit kesim.
Daha da önemlisi, bu çocukların büyük çoğunluğu İtalya’da doğup büyümüş, pratikte her anlamda “İtalyan” olmalarına rağmen, yasalar önünde hala formel vatandaşlıktan yoksunlar. Ayrıca, 2024’te doğan her beş bebekten birinden fazlasının (%21) en az bir yabancı kökene sahip ebeveyne sahip olması, göçmen ailelerin İtalyan nüfusunun yeniden üretimindeki yapısal rolünün en açık göstergesi.
