Almanya’da yeni hükümetin 2025 Mayıs ayındaki göreve gelişinin ardından, mülteciler için oluşturulmuş başlıca yasal ve güvenli üç rota—UN Resettlement Programı, federal insani kabul programları ve aile birleşimi gibi yollar— büyük ölçüde kapatıldı. Hükümet, özellikle Afganistan, Rusya, Belarus ve diğer otoriter rejimlerden gelen mültecilerin yasal yollarla ülkeye girişini sağlayan üç temel mekanizmayı askıya aldı.
RESETTLEMENT PROGRAMI ASKIDA
Almanya, Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR) aracılığıyla yürütülen ve özellikle savaş, işkence veya ağır insan hakları ihlalleri riski altındaki kişileri hedefleyen Resettlement (yeniden yerleşim) programını durdurdu. UNHCR verilerine göre, 2024’te dünya genelinde 2.5 milyon kişi acil yeniden yerleşim beklerken, yalnızca 189.000 kişi bu haktan yararlanabildi. Almanya’nın son birkaç yılda ağırlıklı olarak Suriye, Sudan, Somali ve Eritre’den aldığı mülteci kontenjanları, şimdi tamamen askıya alınmış durumda. ABD, Kanada ve Avustralya gibi ülkeler ise küresel çapta en fazla yerleşimi gerçekleştiren ülkeler olmayı sürdürüyor.
POLİTİK BİR DARBE
Almanya İçişleri Bakanlığı’nın açıklamalarına göre, gönüllü federal kabul programları ve özellikle Afganistan’daki yerel iş birlikçiler, gazeteciler, aktivistler ve insan hakları savunucuları için oluşturulmuş insani kabul programları durduruldu. §23 AufenthG kapsamındaki programların yerini, belirsiz kriterlere sahip olağanüstü bireysel vakalar aldı. Veriler, 2024’te 3 bin 868 kişiye insani kabul vizesi verilirken, 2025’te bu sayının 639’a düştüğünü gösteriyor. Yeni hükümetin devralmasından bu yana ise yalnızca 45 kişi kabul edildi.
Aile birleşimi programları da benzer şekilde sekteye uğratıldı. Özellikle ikincil koruma statüsüne sahip mültecilerin aile üyelerini getirme hakkı askıya alındı. Bu durum, binlerce kişiyi yaşanan belirsizlik ve güvenlik riskleri ile baş başa bırakıyor.
AFGAN VE RUS MUHALİFLERİN ÇIKMAZI
Almanya’nın bu kararından en çok etkilenen grupların başında, Taliban rejiminden kaçan Afganlar ve Putin rejimine muhalif Ruslar geliyor. Özellikle Pakistan’a sığınmış Afgan mülteciler, sınır dışı edilme tehlikesi ile karşı karşıya.
Benzer şekilde, Rusya’da savaş karşıtı eylemlerinden ötürü tehdit altında olan aktivistler, insan hakları savunucuları ve LGBTQ+ bireyler, artık Almanya’ya yasal yollarla ulaşamamanın sıkıntısını yaşıyor.
Almanya’nın bu adımının, düzensiz göç ve insan kaçakçılığını tetikleyebileceği uzmanlarca vurgulanıyor. Nitekim, halihazırda birçok mülteci, vize engelleri ve ulaşım yasağı nedeniyle karadan veya denizden hayati risklere rağmen kaçak yollarla Avrupa’ya ulaşmaya çalışıyor.
Almanya’daki iç siyasetin göçmen karşıtı söylemlere kayması, hükümetin bu radikal kararının arkasındaki itici güç olarak yorumlanıyor. Avrupa genelinde iltica başvurularında düşüş kaydedilse de, özellikle kadın ve çocuk mültecilerin durumunun giderek kötüleştiği belirtiliyor.
