2015 yılı, Almanya ve Avrupa’da göç siyaseti açısından bir dönüm noktası olarak tarihe geçti. Suriye, Afganistan ve Irak başta olmak üzere savaş ve zulümden kaçan milyonlarca mülteci, Avrupa’ya ulaşmaya çalıştı. Yapılan kayıtlara göre yaklaşık 1,3 milyon kişi kıta genelinde iltica başvurusunda bulundu; bu sayı İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana en yüksek seviye olarak öne çıktı.
Yaşanan trajediler, sorunun büyüklüğünü tüm dünyaya gözler önüne serdi. Nisan ayında, Lampedusa açıklarında bir gemi battı. Yüzlerce kişi hayatını kaybetti. Aynı dönemde, Akdeniz’de gerçekleşen diğer faciada da benzer ölümler yaşandı. Bu olaylar, Avrupa’nın deniz kurtarma operasyonlarını artırmasına neden oldu.
HOŞGELDİNİZ KÜLTÜRÜ SONA ERDİ
Yıl içinde Türkiye’den başlayan rota, Balkanlar’a kaydı. Macaristan’ın Budapeşte tren garında on binlerce mülteci günübirlik çadırlarla beklerken, Merkel’in müdahalesiyle bir istisna uygulandı. Alman hükümeti, kayıtları beklemeksizin bu kişilerin ülkeye girişine izin verdi. Ardından Avusturya’ya, oradan Almanya içlerine geçiş teşvik edildi.
Almanya, başlangıçta güçlü bir Hoşgeldiniz kültürü (Willkommenskultur) sergileyerek toplumsal dayanışmayı yükseltse de, gelen yoğunluk kısa sürede yerel yönetimlerin kapasitesini zorladı. Ülkeye 2015’te yaklaşık 1,1 milyon mülteci giriş yaptı. Bu süreç yaklaşık 16 milyar avro gibi çok yüksek bir kamu maliyetiyle karşılandı.
AFD YÜKSELİŞE GEÇTİ
Ancak kısa süre sonra kamuoyunda bu politikaya yönelik tepkiler de artmaya başladı. Ülkenin farklı şehirlerinde yaşanan saldırılarla birlikte tepkiler yükselmeye başladı. Mülteci politikalarına dair tartışmalar ve milliyetçi söylemler keskinleşti. Paralel olarak, AfD gibi sağcı partiler yükselişe geçti ve beraberinde kamuoyunda sınır kontrolleri yönünde baskı güçlendi.
2016 yılında imzalanan AB–Türkiye anlaşması ve Balkan rotasının kapanması gibi gelişmeler, göç akışını sekteye uğratmaya başladı. Ancak Almanya’nın entegrasyon tecrübesi, sonraki süreçte—özellikle Ukraynalı mültecilerle yaşanan yeni kriz deneyimlerinde—kendisini gösteren güçlü bir model haline dönüştü.
2015, Avrupa’yı mülteci politikalarında radikal kararlar almaya zorlayan ve Almanya için derin etkiler bırakan bir yıl oldu. Hem dayanışma hem de politik gerilim açısından kalıcı izler bıraktı ve bırakmaya devam ediyor.
