Białowieża’nın kadim ağaçlarının arasında kuş seslerinden çok ülkelerinden kaçan insanların çığlıkları yankılıyor. Polonya, Belarus sınırına diktiği beş metrelik çelik duvar ve Mart 2025’te yürürlüğe giren sığınma başvurusu askıya alma kararıyla doğu sınırını kapatırken, can havliyle Avrupa’ya sığınmak isteyen binlerce kişi vahşi bir ormanda mahsur kalıyor. Alman DW’nin ortaya serdiği insanlık dramı, gönüllü ağ Grupa Granica’nın her gün sıcak çorba, tıbbi müdahale ve telefon powerbank taşıdığı acil müdahale noktalarını gözler önüne seriyor.
Bu örülen çitin insan akınını durdurmadığı, sadece yaralanmaları katladığı biliniyor. Gönüllüler 2024’te 5 bin 600 acil yardım çağrısından sadece 1400’üne ulaşabildiği kayıt altına alındı. Bugüne kadar sadece 3 bin 400 kişiye ilk yardım ulaştırılabildi. Aynı dönemde Polonya sınır muhafızları 30 bin yasa dışı geçiş girişimi olduğunu kayıt altına aldı. Frontex, 2024’te doğu rotasında yüzde 200 artış tespit etti.
Krizi derinleştiren en kritik adım, Mart ayında kabul edilip Mayıs’da 60 gün daha uzatılan karar oldu. Buna göre Belarus üzerinden gelenlerin sığınma hakkı fiilen askıya alındı. İnsan hakları örgütleri bu uygulamanın geri göndermeme ilkesini ihlal ettiğini belirtiyor. Amnesty International ise bunun açıkça hukuka aykırı olduğunu savunarak, Varşova’ya geri adım atma çağrısı yapıyor.
Polonya hükümeti, düzensiz geçişleri Rusya-Belarus destekli hibrit saldırı diye niteleyerek Almanya ve Litvanya sınırlarında da geçici kontroller başlattı. Avrupa Komisyonu koordineli çözüm çağrısı yaparken, bölgedeki tampon bölge 4 km’ye kadar genişletildi. Gazeteciler ve STK’lar bu ormana sokulmuyor.
İnsani yardım ise yargı tehdidi altında. Hajnowka’daki “Hajnowka Beşlisi” davasında beş gönüllü, yedi çocuklu Iraklı bir aileye giysi ve yiyecek verdikleri için 5 yıla kadar hapisle yargılanıyor. Gönüllü Aleksandra Chrzanowska, insan hayatını kurtarmanın suç olmadığını belirterek kararlılığını yineliyor.
