Sudan’da 2023 yılımda başlayan iç savaş, Birleşmiş Milletler tarafından “insanlık tarihinin en hızlı büyüyen mülteci krizi” olarak tanımlandı. Ordu ile paramiliter Hızlı Destek Güçleri arasındaki çatışmalar, 12 milyondan fazla insanı evini terk etmek zorunda bıraktı. BM Mülteci Örgütü (UNHCR) verilerine göre, 8.6 milyon kişi ülke içinde yerinden edilirken, 1.8 milyon kişi komşu ülkelere sığındı.
Çatışma bölgelerinde insani yardım kuruluşlarının erişim imkanları ciddi şekilde kısıtlandı. Dünya Gıda Programı (WFP), Sudan nüfusunun %40’ının gıda sorunu yaşadığını, 19 milyon kişinin acil gıda yardımına ihtiyaç duyduğunu açıkladı. Özellikle Darfur bölgesinde etnik temizlik iddiaları uluslararası toplumu alarma geçirdi. BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, sivillere yönelik sistematik saldırıların savaş suçu teşkil ettiğini vurguladı.
ÇOCUKLAR EN SAVUNMASIZ GRUP
UNICEF’in son raporuna göre, Sudan’da 10 milyon çocuk insani yardıma muhtaç durumda. 3 milyon çocuğun akut yetersiz beslenme riski altında olduğu, 19 milyon çocuğun ise eğitime erişiminin kesintiye uğradığı belirtildi. Mülteci kamplarında temiz su, tıbbi malzeme ve hijyen ürünleri kıtlığı yaşanırken, kolera ve kızamık salgınları baş gösterdi.
Uluslararası toplumun krize yönelik tepkisi, yardım kuruluşları tarafından yetersiz bulunuyor. BM’nin 2024 için talep ettiği 2.7 milyar dolarlık insani yardım fonunun yalnızca %30’u karşılanabildi. Avrupa Birliği’nin mülteci kabul ve yeniden yerleştirme programlarının sınırlı kapasitesi, özellikle komşu ülkelerdeki mülteci yoğunluğunu artırıyor. Çad, Güney Sudan ve Mısır’a sığınanların sayısı 1.5 milyonu aştı.
İSTİKRAR BÖLGEYİ ETKİLİYOR
Krizin bölgesel etkileri giderek daha belirgin hale geliyor. Mısır’da ekonomik baskılar artarken, Çad ve Orta Afrika Cumhuriyeti’nde sınır güvenliği endişeleri öne çıkıyor. Uzmanlar, çatışmaların devam etmesi halinde göçmen kaçakçılığı ağlarının güçlenebileceği ve terör örgütlerinin bölgede etkinlik kazanabileceği uyarısında bulunuyor.
GEÇİCİ KORUMA HAZIRLIĞI YAPILIYOR
Sudan hükümeti, güvenlik önlemlerini artırmak için ordu ve polis güçlerini çatışma bölgelerine sevk etti, ancak uzmanlar bu adımların yetersiz olduğunu ve sivillerin güvenliğini garanti edemeyeceğini söylüyor. Bölgedeki kriz nedeniyle özellikle Etiyopya, Çad ve Mısır gibi komşu ülkelere yönelen göçmenlerin sayısında ciddi artış olduğu belirtiliyor. Almanya, Hollanda ve Belçika gibi Avrupa ülkeleri, Sudanlı mülteciler için geçici koruma ve insani vizeler konusunda hazırlık yapıyor.
Bu kriz, Sudan’daki siyasi istikrarsızlık ve ekonomik çöküşle birleşince, bölgedeki insani durumu daha da karmaşık hale getiriyor. Uluslararası toplum, diplomatik ve insani müdahalelerin hızlandırılmasını ve sivillerin korunması için somut adımlar atılmasını talep ediyor.
