Bu makale LobiRapor adlı Twitter kullanıcısının yazı dizisinden alıntıdır.
YASSIADA YARGIÇLARI NASIL ÖDÜLLENDİRİLDİ?
27 Mayıs 1960 Askeri Darbesi’nden sonra İLK OLARAK 12 Haziran 1960 tarih, 1 sayılı karar ile 29 Haziran 1960 tarih ve 16 sayılı kararla “özel seçilmiş isimlerle” Yassıada Mahkemeleri Yüksek Adalet Divanı oluşturuldu.
Milli Birlik Kongresi tarafından Yargıtay 1. Ceza Dairesi Başkanı Salim BAŞOL, Yüksek Adalet Divanı Başkanı olarak atanırkenAsil Üye olarak Yargıtay 4. Ceza Dairesi Başkanı Ferruh ADALI, Yargıtay Üyesi Selman YÖRÜK, Abdullah ÜNER, Danıştay Üyesi Hıfzı TÜZ, Cahit ÖZDEN, Askeri Yargıtay Başsavcısı Yargıç General Rıza TUNÇ, Askeri Yargıtay Savcısı Yarbay Hasan GÜRSEL, Askeri Yargıtay Üyesi Yargıç Yarbay Nahit SAÇLIOĞLU atandı.
Yüksek Adalet Divanı Başsavcısı olarak Altay Ömer EGESEL Başsavcı Yardımcısı olarak Salim Ertem, Fahrettin Öztürk, Avni Yurtsever, Faruk Siret Değermen, Orhan Erdoğan, Niyazi Kırdar, Ahmet Bayrak, Süleyman Taşar, Necdet Darıcıoğlu, Servet Tüzün, Turgut Lüleci, Askerler tarafından Yüksek Soruşturma Kurulu Başkanı olarak ise Yargıtay 6. Ceza Dairesi Başkanı Celalettin KURELMAN’ın ataması yapıldı ve sanıkların aşağılandığı, peşinen suçlu ilan edildiği yargılamalar başladı.
Yapılan yargılamalar sonunda 47 kişi berat ederken; 143 kişi 4 yıl 2 ay; 117 kişi 5 yıl; 15 kişi 6 yıl; 6 kişi 7 yıl; 2 kişi 8 yıl; 17 kişi 10 yıl; 3 kişi 15 yıl; 1 kişi 20 yıl; 30 kişi müebbet; 14 kişi idam cezasına çarptırıldı.
Aralarında bütün sanıkların idam cezası almasını savunanlar olsa da Milli Birlik Komitesi Üyeleri çıkan karardan memnun oldular ve Yassıada’nın hâkim ve savcılarını kararlar açıklandıktan sonra Savarona gemisine bindirilip Marmara Denizi’nde gezintiye çıkardılar.
Adnan Menderes ve iki Bakan arkadaşının idamına karar veren Yassıada Mahkemesi’nde hâkim, savcı ve soruşturma kurulu üyesi olarak görev yapan yargı mensuplarının neredeyse tamamı yüksek yargıya terfi ettirildi.
Yassıada’nın hakimleri, savcıları, soruşturma kurulu üyeleri, 1960 sonrasında hep adalet sisteminin en üst görevlerine atandılar. Ömürlerinin sonuna kadar da hep o üst görevlerde kaldılar. Peki, daha kimler hangi görevlere getirildi:
Sanıklara “Sizi buraya tıkan kudret böyle istiyor.” diyen Başhâkim Salim Başol, 61 Anayasası’yla kurulan Anayasa Mahkemesi’ne; Başsavcı Altay Egesel Yargıtay’a üye yapıldı. Egesel, daha sonra Yargıtay 1. Ceza Dairesi Başkanlığına getirildi.
Necdet Darıcıoğlu, önce Askerî Yargıtay Başsavcı Başyardımcılığına, Askerî Yargıtay üyeliğine, Anayasa Mahkemesi üyeliğine ve darbenin üzerinden 30 yıl geçtikten sonra mahkeme üyelerinin oylarıyla 1990’da Anayasa Mahkemesi Başkanı seçildi.
İbrahim Hilmi Senil; Danıştay Başkanı, Anayasa Mahkemesi üyesi ve daha sonra Anayasa Mahkemesi Başkanı yapıldı. Yüksek Soruşturma Kurulu üyelerinden Necdet Menteş, Yargıtay Başkanlığına getirildi, Ulusu Hükümeti’nde Adalet Bakanı oldu.
Ferruh Adalı, Yargıtay 1. Başkanlığına getirildi. Abdullah Üner, önce Yargıtay 2. Başkanı, sonra da Anayasa Mahkemesi üyesi oldu. Nihat Saçlıoğlu, Askerî Yargıtay’da üyelik, Daire Başkanlığı, 2. Başkanlık ve Başsavcılık yaptıktan sonra Anayasa Mahkemesi üyeliğine getirildi.
Hasan Gürsel, Hâkim Tuğgeneral olarak Askerî Yargıtay Daire Başkanlığı yaptıktan sonra Anayasa Mahkemesi üyeliğine getirildi.
Servet Tüzün, önce Askerî Yargıtay üyeliği ve Anayasa Mahkemesi Üyeliğine getirildi. Hikmet Kümbetlioğlu, Danıştay 8. Daire Başkanlığına; Fahrettin Kıyak, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığına; Fazlı Öztan, Yargıtay 2. Başkanlığına ve Anayasa Mahkemesi üyeliğine getirildi.
Vecihi Tönük, Danıştay 6. Daire Başkanlığına; Fahrettin Öztürk, Danıştay 1. Mürettep Daire Başkanlığına; Mustafa Hayrettin Perk, Yargıtay 2. Hukuk Dairesi Başkanlığına; Hakkı İsmail Beşe, Kurucu Meclis üyeliğine; Mustafa Karaoğlu, Danıştay üyeliğine getirildi.
Ziya Kayla, Maliye Müsteşarlığına, Merkez Bankası Genel Müdürlüğüne, Başbakanlık Yüksek Denetleme Kurulu üyeliğine, Türkiye Vakıflar Bankası İdare Meclisi Başkanlığına, Merkez Bankası Banka Meclisi Üyeliğine, Bakanlar Kurulu kontenjanından YÖK üyeliğine, İş Bankası denetçiliğine getirildi.
Yassıada Mahkemesi Başsavcısı Ömer Altay, Egesel İzmir Cumhuriyet Savcısı iken darbeden sonra Yüksek Adalet Divanı Başsavcılığına; daha sonra terfi ettirilerek Yargıtay Üyeliğine atandı. 1977-78 yıllarında Yargıtay 1. Ceza Dairesi Başkanlığına getirildi.
1960 Darbesi’nden sonra Yassıada Mahkemesi Yüksek Soruşturma Kurulu üyeliğine getirilen Necdet Menteş, Yargıtay üyelerince 1972-1980 arası iki dönem Yargıtay Başkanlığına seçildi. 12 Eylül Darbe Yönetimi sırasında kurulan Ulusu Hükümeti’nde de Adalet Bakanı yapıldı.
1960 Darbesi sonrası kurulan Yassıada Mahkemelerinde görev alan hâkim ve savcıların içinden 3 Anayasa Mahkemesi Başkanı; 2 Yüksek Hâkimler Kurulu Başkanı; 2 Yargıtay Başkanı, Yargıtay üyesi, Danıştay Başkanı ve üyeleri ve YSK Başkanı çıkması oldukça düşündürücüdür.
Anayasa Mahkemesi, Yargıtay ve Danıştay’da Yassıada Mahkemesinde görev alan bu isimler üzerinden kurulan sistem, uzun yıllar devam etti.
1960 İhtilali’nden 30 yıl sonra bile Anayasa Mahkemesi Başkanı Yassıada’daki bu isimlerden birisi olan Askerî Hâkim Necdet Darıcıoğlu oldu.
Yassıada Yüksek Soruşturma Kurulu üyeliğine ve Yüksek Adalet Divanı Başsavcı Yardımcılığına getirilen Askerî Hâkim Necdet Darıcıoğlu, Haşim Kılıç yemin ederken hemen yanı başında duran isim oldu.
Askeri Hakim Darıcıoğlu, Hukuk tahsili olmayan Haşim Kılıç’ın AYM üyeliğinde en çok destek veren isim olması ayrıca önemlidir.
